Nijerya-Arjantin maçında penaltı beklentisine Çakır ‘devam!’ dedi ancak Video Yardımcı Hakem (VAR), pozisyonu tekrar izlemesini istedi. Pozisyonu izleyen Çakır, kararını değiştirmedi. Turnuvada daha önce de Turnuva boyunca K.Rika-Sırbistan maçında, Senegalli hakem Diedhiou; İran-Portekiz maçında, Paraguaylı Caceres, Meksika-İsveç maçında Arjantinli Pitana; VAR müdahalesine rağmen kararlarının arkasında durmuştu. Arabistan-Mısır karşılaşmasında Kolombiyalı Perez de yine VAR uyarısına rağmen verdiği penaltı kararını değiştirmemişti. VAR ‘Açık ve bariz’ bir hata yoksa müdahale etmemelidir. Müdahale ederken, “Pozisyonu tekrar izlemeni öneririm” diyerek hakemi uyarır. Hakemi yönlendirecek ve kararını etkileyecek farklı bir söylemde bulunamaz.

Müdahale durumunda hakem;

1-Pozisyonu tekrar izlemeyi reddedip, kararının arkasında durabilir.
2-Tekrar izleyerek, hatalı kararını değiştirebilir.
3-Tekrar izlemesine rağmen kararını değiştirmeyebilir.

Yanlış olan...

Bu maçlarda hakemlerin kararlarının arkasında durması doğruydu. Yanlış olan ‘Açık ve bariz’ olmayan bir hata için müdahale edilmesiydi. Şunu da belirtmemizde fayda var. Protokolde ‘Seling Decision (kararı satma)’ diye bir ifade var. Stres yükseldiğinde, kararın doğruluğunu duyurmak için yapılan bir manevra. Müdahalelerin amacı bu ifade de olabilir.

32. dakikada Balogun, Di Maria’yı düşürünce Arjantinliler, kırmızı kart beklediler. Çakır gösterdiği sarı kartta haklıydı çünkü kademede bir başka Arjantinli oyuncu vardı. 44’te ise Nijeryalılar, Iheanacho’nun düşüşünde penaltı beklediler ancak Rojo topa müdahale etmişti, devam kararı doğruydu.

49’da Çakır tereddütsüz penaltı noktasını gösterdi. Maschera, Nijeryalı Balogun’u ceza sahasında çekerek düşürmüştü. Karar tartışmasız doğruydu. Video Yardımcı Hakem de kararı doğru bulduğu için müdahale gereği hissetmedi.

75. dakika maçın kader anıydı. Arjantinli Rojo topu kafasıyla uzaklaştırmak isterken, kafasından seken top eline geldi. VAR pozisyonun penaltı olduğunu düşünerek Çakır’ı kenara çağırdı. Pozisyonu tekrar izleyen Çakır kararının arkasında durarak doğru olanı yaptı.

Çakır, dünkü yönetimiyle “Ben final maçının en önemli adaylarından biriyim!” diye Collina’ya mesaj gönderdi.

Cüneyt Çakır başarılı bir maç çıkarttı, ekibiyle uyumu çok iyiydi. Oyuncuların saygısını kazandı. Video Yardımcı Hakem’lerine iş düşürmeden, sorunsuz bir maç tamamladı. Çakır, Euro 2012 ile başladığı üst düzey turnuva kariyerine; 2014 Dünya Kupası, Euro 2016 ve 2018 Dünya Kupası’yla devam ediyor. Araya bir de Şampiyonlar Ligi finali sıkıştırdı. Bir önceki Dünya Kupası’nda yarı final yönetmişti. Artık sıra finale geldi diye düşünüyorum. Collina’nın aklında final için 3-4 hakem isimi varsa, bunlardan birisi Çakır.

Final adayıdır

Maçların gidişatı, finale kalan ülke, finale kalan ülkelerin bulundukları kıta coğrafyası da final hakeminin belirlenmesinde önem arz ediyor. Çakır’ın ilk maçının Fas-İran olmasını önemsiyorum. İsmi küçük ama zor bir maça atandı. Genelde final için düşünülen hakemler bu tarz maçlara atanır. Dünya Kupası finalinde temsilcimiz Çakır’ın rakipleri Felix Brych, Björn Kuipers ve Ravshan Irmatov olabilir.

Bu Dünya Kupası görev yapacak hakemler için ilginç bir deneyim olacak. Sahadaki 4 hakeme; Video Operasyon Odası’nda, 4 Video Yardımcı Hakem destek olacak. Ayrıca 4 teknik elemanla hata payı sıfıra indirilmeye çalışılacak. Bir maçı 24 göz analiz edecek! Son derece ayrıntılı düşünülmüş ve hassasiyetle planlanmış bir organizasyonla karşı karşıyayız. Belirtmem gerekir ki bu uygulamalar Dünya Kupası’na özel uygulamalar. Büyük bir organizasyon hatasız atlatılmak isteniyor. İleride ulusal düzeyde yapılacak VAR uygulamalarında bu kadar ayrıntıyı organize etmek mümkün görünmüyor.

VAR ekibi

Video Yardımcı Hakem (VAR) ve ona yardımcı olacak üç Asistan Video Yardımcı Hakem’den (AVAR1, AVAR2 ve AVAR3) oluşacak. Tüm VAR üyeleri, ülkesinde VAR denemeleri yapılan ve bu sistem üzerinde tecrübe kazanmış hakemlerden seçildi. 12 kameradan 1 operatör sorumlu olacak. Bu operatörler en iyi kamera açılarını seçerek VAR ekibine sunacak.

VAR

Üst monitördeki ana kamerayı izleyecek, gerektiğinde operatörlerin kendisine aktardığı en iyi açıları dört bölmeli monitörden kontrol edecek. Takıma liderlik edecek ve maçın hakemiyle iletişim kurmaktan sorumlu olacak.

AVAR1

VAR şüphelendiği bir pozisyonu tekrar izlerken, akan oyunu takip edecek ve yaşananlar hakkında VAR’ı bilgilendirecek, gerektiğinde hakemle iletişim kurabilecek.

AVAR2

Ofsayt tespitinden sorumlu olacak. Uzmanlaşmış yardımcı hakemlerden atanacak.

AVAR3

Görevi VAR hakemine yardımcı olmak ve ofsayt tespiti yapan AVAR2 ile VAR arasında iletişimi sağlamak.

Video Operasyon Odası (VOR)

VAR ekibi, Moskova’daki Uluslararası Yayın Merkezi’nde (IBC) bulunan merkezi bir ‘Video Operasyon Odası’nda bulunacak. Stadyumdan gelen kamera görüntüleri fiber optik ağ üzerinden bu merkeze aktarılacak. Sahadaki hakem, fiber bağlantılı radyo sistemi aracılığıyla Moskova’daki VAR ekibiyle iletişime geçecek. Görüntü ve seslerin merkeze aktarılması 1 saniyeden daha kısa sürede gerçekleşecek.

VAR bilgi sistemi

Maçlarda bir FIFA çalışanı, VAR yardımıyla değişen kararların farklı adımları hakkında yayıncılara, yorumculara ve izleyicilere bilgi aktarılmasını sağlanacak. Bu kişi Video Operasyon Odası’nda yer alacak. Hakem iletişim sisteminden gelen seslere ve VAR’ın baktığı kamera açılarına erişebilecek. VAR Bilgi Sistemi, TV için VAR’a özgü grafik şablonları ve stadyumdaki dev ekranın otomatik olarak oluşturulması için de kullanılacak.

Kameralar

VAR ekibi, sekiz tanesi süper yavaş hareket eden ve altı tanesi ultra ağır çekim kamerası olmak üzere 33 kameradan yararlanacak. Ayrıca, iki ofsayt kamerası olacak.

Kuddusi Müftüoğlu görevdeyken, “Bir MHK Başkanı ne zaman istifa eder?” başlıklı bir yazı kaleme almıştım. Müftüoğlu’nun idari ve teknik hatalarını ardı ardına sıralamış ve istifa etmesi gerektiği mealinde bir şeyler karalamıştım. Tabi ki istifa etmedi! Fakat kısa süre içerisinde hiç hesapta olmayan, hatta hiç hak etmediği bir metotla koltuğu bırakmak zorunda kaldı.

İfadesi alındı

“Müftüoğlu’ndan daha kötüsü gelmez!” diye düşünmüştüm. Koltuğa Namoğlu oturdu. İcraatlarıyla Müftüoğlu komitesini mumla aratır oldu. Bu güne kadar hiçbir MHK başkanına nasip olmayanlar (!), ona nasip odu. Bir hakem Namoğlu’nu suçlayarak hakemliği bıraktı. “Maç öncesi bir takımın lehine kendisini yönlendirdiğini” ima etti. Hem TFF Etik Kuruluna hem de adli makamlara şikâyette bulundu. Trabzon Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı ve Namoğlu’nun ifadesini aldı.

Fiyaskolar dizboyu

TFF Yönetim Kurulu, yaşananları araştırması ve değerlendirmesi için Etik Kurulu’nu görevlendirdi. Etik Kurulu Namoğlu’nu ifade vermesi için bekliyor. Anlayacağınız Namoğlu göreviyle ilgili yaptığı icraatlar dolayısıyla hem TFF yargısında hem de adli yargıda kendini temize çıkartmaya çalışıyor. Namoğlu’nun görevi süresince yaptığı teknik ve idari tüm yanlışları bir tarafa bırakıyorum. Tarihte hiç olmadığı kadar kötü hakem yönetimlerinin bir sezona sıkışmasını, hakemlerin kötü performanslarını, atama yanlışlarını, gözlemci kurumunun fiyaskolarını, Namoğlu’nun devirdiği çamları falan hiç konu etmiyorum.

Gözardı edilemez

Ama bu mevzu, göz ardı edilecek bir mevzu değil! Hakem camiası bu güne kadar; Etik Kurulu koridorlarına, mahkeme kapılarına düşürülmemişti. Sonunda bu da oldu. Namoğlu’nun gelecekte yapacağı hiç ama hiçbir icraat artık bu lekeyi temizleyemez. Bu saatten sonra Namoğlu’na düşen, onuruyla istifa etmektir.

TFF Hukuk Müşavirliğinde 7 üye var. Bunların hepsi hukukçu! Arda için toplanıp dediler ki: “Arda sportmenliğe aykırı hareketten suçludur!” Ve dosyayı Disiplin Kuruluna gönderdiler.

TFF Disiplin Kurulunda 7 üye var. Bunların hepsi hukukçu! Arda’nın dosyası önlerine geldi. Dediler ki: “Arda’nın yaptıkları, sportmenliğe aykırı hareket değil, saldırıdır! 16 maç ceza verilmesine...” TFF Tahkim Kurulunda 7 üye var. Bunların hepsi hukukçu! Tahkim Kurulu dedi ki: “Arda’nın yaptıkları saldırı değildir, sportmenliğe aykırı harekettir. Cezanın 10 maça düşürülmesine...”

Sormak istediğim iki soru var:

1- Hukukçulardan oluşan kurullarda görev yapan bu 21 kişi, aynı talimata bakarak bu kadar farklı yorumları nasıl yapabiliyorlar?

2- Tahkim Kurulu kararlarında indirim gerekçelerini açıklıyorken; bu kararda 10 maça indirme gerekçelerini neden açıklamıyor ve gizleme ihtiyacı hissediyor?

Bu hukukçularla olmaz

Neyi gizlediklerini ben yazayım: Arda’nın davranışlarına, “Saldırı değildir, sportmenliğe aykırıdır!” derken; olayın vahametini, hakeme karşı yapıldığını bir tarafa bırakıp, alt sınıra yakın (4 maç) ceza veriyorlar. Tehdit ve hakarete 3+3 verilen cezaya dokunamıyorlar. Ceza 10 maça iniyor...

Sanki bu kurullar verdikleri kararlarla TFF yönetimini sabote etmek istiyorlar. Sayın Demirören önümüzdeki sezon da bu kurullarla yola devam ederse, işi hayli zor görünüyor. Bu hukukçular daha çok baş ağrıtır!

Video Yardımcı Hakem, Play-Off maçlarında ilk kez çevrimiçi olarak denendi. Türk futboluna kazançları ne olacak ya da ne gibi olumsuzluklar getirecek, bunları yaşayarak göreceğiz.

Denemeler: “Bir iki ufak tefek pürüz dışında arzu edildiği şekilde tamamlandı” diyebiliriz. Oynanan 4 maça bakarak; fayda ya da zarar noktasında henüz kesin hüküm belirtecek noktada da değiliz. Fakat peşinen ifade etmek istediğim bir konu var. VAR için yapılmış eğitim ve denemeleri yeterli görerek, önümüzdeki sezon Süper Lig’e VAR ile başlamak büyük bir kaosun ilk adımı olur.

Sistemin tüm maçlarda uygulanabilmesi için yeterli eğitilmiş hakem kadrosu şu an için mevcut değil. Sadece 22 hakem VAR eğitimi aldı.

İşi biliyorsalar!

9 maça 9 hakem, 9 dördüncü hakem ve video odasında 9 VAR, 9 AVAR hakemine ihtiyacınız olacak. Mevcut hakem kadrosunda sistemi benimsemiş olan var, henüz adapte olamayan var. Kim ki önümüzdeki sene VAR sistemi uygulanacak diyorsa; ya işi bilmiyordur ya doğruyu söylemiyordur ya da Türk futbol düzeni umurunda değildir...

En iyileri atamışlar

Bu hafta dananın kuyruğu kopuyor. Sonucu merak edilen Galatasaray, Fenerbahçe, Başakşehir ve Beşiktaş maçlarına MHK risk almadan, en gözde hakemlerini atamış. Çakır, Aydınus, Palabıyı k ve Yıldırım zorluk derecelerine göre maçlara serpiştirilmiş. 1. Lig Play-Off finaline de Özkahya atanmış. Kısaca MHK demiş ki: “5 maç kaldı, bizce en iyi 5 hakemi bu maçlara atadım. Daha ben ne yapayım?”

Dev finalin hakemi Halis Özkahya

Türkiye Futbol Federasyonu’ndan yapılan açıklamada 19 Mayıs Cumartesi günü saat 21.00’de Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumu’nda oynanacak karşılaşmada Halis Özkahya’nın düdük çalacağı açıklandı. TFF’nin açıklamasında Halis Özkahya’nın yardımcılıklarını Ceyhun Sesigüzel ve Hakan Yemişken’in yapacağı belirtildi. Bu kritik maçın dördüncü hakemi ise Alper Ulusoy olacak.

2. Lig Play-Off rövanşları bugün oynanacak. Bir sezona bedel maçlar...

Takımlar günlerdir bu maça hazırlanıyor, maç analizi yapıyor! Seyahatlerini maç saatine göre planladılar, tam konsantrasyon maç saatini bekliyorlar. 16 hakem ve 4 gözlemci görev yapacak bu maçlarda. “Onlar nasıl hazırlandı maçlara?” diye soracak olursanız, onlar hazırlanmadan çıkacaklar maçlara!

Çünkü Namoğlu hakemlere maça 24 saat kala tebligat yaptı. Görevi alan hakemler apar topar yola çıktı. Memur olan var, özel sektörde çalışan var! Çocuğu hasta olan, ailevi sorunu olan var. Kafaları iş yerinde, evinde, ailesinde; bedenleri sahada olacak bu hakemlerin!

Hakkâri’den, İzmir’e maça gidecek olan hakem var mesela. 24 saat içinde Hakkâri’den, İzmir’e! En şanslısı gece yarısı otele girecek bu hakemlerin. Hazırlık yok, maç planı yok. Hakem başarısız olursa; suçlu hakem mi, yoksa Namoğlu mu?