Eski bir hakem olarak neler olup bittiğini anlamaya çalışıyorum. Birçok kişiyle görüşmem oldu. TFF yönetim Kurulu’ndan 4 üye ile görüştüm. TFF Başkanı Nihat Özdemir’in “Hakemlerle ilgili talep MHK’den geldi, konuyu yönetim kuruluna taşıdım, karar oy birliği ile alındı” açıklamasına rağmen konuyu sahiplenen üye görmedim. Bilgisinin olmadığını söyleyen de vardı, yorum yapmak istemeyen de, desteklemiyorum/onaylamadım diyen de... 3 MHK üyesiyle görüştüm. Kararı herkes gibi sosyal medyadan öğrendiklerini, hiçbir fikirlerinin olmadığını söylediler. Böyle bir karara katılmadıklarını ve yanlış olduğunu ifade ettiler. “Ben de katılmıyorsanız neden hâlâ göreve devam ediyorsunuz?” diye sordum, cevap alamadım.

Gelişigüzel liste

Cüneyt Çakır ve ekibi UEFA tarafından görevlendirildikleri maça gitmek üzere alınmış uçak biletleri cebindeyken, Abdulkadir Bitigen Şampiyonlar Ligi maçına gitmek üzere bindiği uçakta 10.000 fit yüksekteyken bu kararı, Türkiye Futbol Federasyounu’nun sitesinden öğrendi. Böyle bir zamanlama, böyle bir yöntem, böyle bir tavır; hakemlikteki olağan akışa uygun değil. Size küçük bir ayrıntı: Excel tablosuna gelişi güzel yazılmış bir liste TFF sitesinden yayınlandı.

Organizasyon dışında!

Listenin en başında Yaşar Kemal Uğurlu’nun ismi var. Hakem işleri müdürlüğünden yayınlanan hiçbir listeyi bu kadar gelişi güzel hazırlanmış görmezsiniz. Bu liste asla hakem yönetim organizasyonunun içinde hazırlanmış bir liste değil. Öyle olsa listenin bir özeni, sıralanmasında bir anlam olur... İle göre, alfabetik ya da klasman kıdemine göre yazılmış olur. Bu listenin hakem yönetim organizasyonunun dışında hazırlandığının belgesi bence budur.

Kalkavan’a tebrikler

Göreve devam edecek olan hakemler dün Riva’da toplandılar. MHK Başkanı Ferhat Gündoğdu salona geldi. “Yaşananları zamanla içselleştireceksiniz!” diye konuşmaya başlar başlamaz, Mete Kalkavan: “İçselleştiremiyorum Başkan!” diye atıldı. Gündoğdu: “İçselleştiremiyorsan güle güle!” dediği anda Mete Kalkavan çoktan salonu terk etmişti. Eski bir hakem olarak bu tavrından dolayı kendisini tebrik ediyorum. Kalkavan ayrıldıktan sonra Gündoğdu konuşmaya, diğer 14 hakem dinlemeye devam ettiler. Gündoğdu bu operasyonun sebeplerini 4 maddede açıkladı:

1. Performansı yetersiz olanlar.
2. Kendini kurumun ve kurulun üzerinde görenler.
3. Basınla ve siyasetle işini halletmeye çalışanlar.
4. Gözlemcilerin yaşlarının ilerlemiş olması.

Bahaneler ilginç!

Devamında Gündoğdu, bu listede olmayan isimlerle yolların tam olarak ayrılmadığını; gelecekte bu isimleri VAR’da kullanacaklarını, Alt liglerde hakem olarak görevlendireceklerini, gözlemcileri de mentör yapacaklarını söyledi.

Gündoğdu tarafından açıklanan sebepler çok gerçekçi değil. Performansı düşük dedikleri hakemler ligin en çok maç yöneten hakemleri. Performansı düşük olana o zaman ne diye bu kadar maç verdin diye sormak hakkımız. Basınla ve siyasetle maç alanlar varsa bu maçları veren de sizlerdiniz. Bu hakemleri daha sonra başka kulvarlarda değerlendireceğiz demek de olayı soğutmak ve tansiyonu düşürmek için söylenmiş çocukça bir taktik olabilir. Diğer yandan bıraktırılan gözlemcilerin yaşları da çok ilerlemiş değil.

Ongun ve Duran bırakmadı

Tarık Ongun ve Bahattin Duran’la birlikte hakemliği bıraktıklarına dair haberler medyanın gündemde. Şu anda hakemliği bırakmak gibi bir kararları yok. Hakemliği fiilen bırakmış bir yardımcı hakem de yok. Yardımcı hakemlerin ve gözlemcilerin içinde bu Merkez Hakem Kurulu görevde olduğu sürece görev kabul etmeyeceklerini ifade edenler ve tavır koyanlar var. Yani “Bunlar varsa biz yokuz!” diyorlar ama yarın için beklemedeler.

Yapılan uygulamanın izahının olmadığını düşünüyorum. İzahı olsa, o izahı bizzat İlgili Ferhat Gündoğdu’nun ağzından duymuş olurduk. Otuzun üzerinde hakem ve gözlemci ligin bitimine 10 hafta kala listelerden çıkartıldı. Bütün kamuoyu merak ediyor... Bu isimler ne yaptı? Menfaat mi temin ettiler? Hangi yanlış işe bulaştılar? Tek sebep performans ise zamanlaması bu mu olmalıydı?

11 üst düzey hakem

2022 Dünya Kupası aday hakemleri arasında yer alan Cüneyt Çakır’la birlikte 11 üst düzey Süper Lig hakemine, hakemlikten el çektiriliyor. Ülkesinde görev alamayan bir hakeme, FIFA da görev vermeyecektir. Futbolda dünya çapında tek markamız olarak zirvede tutunan Çakır’a yapılan bu muameleyi bütün dünya duyacak. “Türkiye’de aralarında Çakır’ın da bulunduğu 11 üst düzey hakeme futboldan el çektirildi!” haberiyle birlikte, marka değeri diye çıktığımız yolda, Dünya kamuoyunda şaibeli olarak anılan bir ligin sahibi olacağız.

Pişman olacaklar

Böylesi bir kararı desteklemem ve olumlu bulmam mümkün değil. Eski bir hakem olarak çok üzüldüğümü ifade etmeliyim. Bu hafta oynanacak bir derbi var. Geriye kalan tecrübesiz isimlerle bu ligin daha huzurlu geçeceğine inananlar bence yanılıyorlar. Bu kararda etkisi olanlar, futboldaki huzur ortamı bozulduğunda yaptıklarına pişman olacaklardır.

Maçın hakemi kritik pozisyonlarda sınıfta kaldı. Önemli kart ve faul hataları yaptı. Maçın 22. dakikasında Aleksic’in Teixeira’ya yaptığı faulde hakem oyunu devam ettirdi. Aleksic’in rakibine hamlesi acımasız ve yaralayıcıydı. Bu, çok net kırmızı kartı gerektiren bir pozisyondu. Maçın 27. dakikasında Ravil, kafa topu mücadelesinde dikkatsiz davranıyor ve topla oynayamayacağına rağmen rakibini bozuyor. Beşiktaş lehine penaltı verilse daha doğru olurdu. 55. dakikada Beşiktaş’ın golünden önce atağı başlatan Ghezzal, Trezeguet’e faul yaparak topu kazanıyor. Hakemin faul vererek Beşiktaş’ın golünü iptal etmesi daha doğru olurdu.

Kırmızı kartlar...

Maçın 81. dakikasında Rosier’in Ravil’e hareketi de kırmızı kartı gerektiriyordu. Maçın 4. hakemi Melis Özçiğdem’di. Demek ki kadınlarımızda bu görevi yerine getirebiliyor. Sadece 8 Mart’a özel bir uygulama olarak kalmamalı. Bu bir günlüğüne ödül gibi değil yeteneğe dayalı yapılan uygulama olmalı.

3. dakikada Cornelius Fenerbahçe ceza sahsında yerde kalınca penaltı bekledi. Hakemin devam kararı doğruydu. 15. dakikada İrfan Can ile Siopis’in top kazanma mücadelesinde hakem oyunu devam ettirdi. Sonrasında VAR müdahalesi ile İrfan Can’a kırmızı kart çıktı. Pozisyonda İrfan Can topa hamle yapıyor. Ayağı yüksekte gitmiyor ve hedefinde top var. Siopis de aynı topa kayarak hamle yapıyor. İrfan Can’ın yere basacağı ayağı yanlışlıkla Siopis’in ayağına düşüyor. Bu sırada topuğu yerde ve ‘güç transferi’ tam olarak gerçekleşmiyor. Burada kırmızı kart bence yanlış. Sarı kartın yeterli olduğu bir pozisyon. Kırmızı kart diyenlere çok fazla itiraz edemem ama bu pozisyon asla VAR müdahale alanında olan bir pozisyon değildi. VAR’ın bu pozisyona kesinlikle müdahale etmemesi gerekirdi. Mete Kalkavan’ın VAR daveti sonrası hakem, VAR monitörüne giderken ve dönerken Fenerbahçeli oyuncular tarafından etrafı çevrilerek baskıya maruz kaldı. Bu tepkilerde hiç kart çıkmaması kabul edilemez bir durumdu.

Yanlış zamanda bitirdi

Dakika 45+5: Hakemin maçı bitirme yeri ve zamanlaması çok yanlıştı. Vurulan topun nereye düşeceğine ve kimin kazanacağına dikkat etmeden düdük çaldı. O sırada Fenerbahçeli oyuncu gol attı. Hakem maçı daha ölü bir alanda bitirme konusunda dikkatli olmalıydı.

Dakika 64: Ceza sahasında top, Serdar yere düşerken, yere destek olarak koyacağı eline kazara çarptı. Hakemin devam kararı doğruydu.

Dakika 71: Fenerbahçe’nin golünde ofsayt yoktu. Golü atan oyuncu geriden geldi. Şeklen ofsaytta olan oyuncuların oyuna/rakibe etkisi yoktu.

Türkiye, Fenerbahçe-Trabzonspor maçına Zorbay Küçük’ün atandığını, perşembe gecesi, uyumak üzereyatağına giderken öğrendi. Önemli maçların oynanacağı bir haftada, daha önce açıklanmamış bir saatte, haftanın hakemlerini açıklamak; bana göre büyük bir öngörüsüzlüktür. MHK olarak niyetiniz ne kadar temiz olursa olsun, yaşanması muhtemel bir olumsuzluk sonrası, yapılacak eleştirilerin başlangıç noktasının, bu gece yarısı zamanlaması olacağını kestirmek gerekir.

Gece yarısı açıklamasının nedeni benim açımdan belli: Plansızlık!

MHK, Alanyaspor-Gaziantep FK kupa maçını Zorbay Küçük’e verdi. Bu maçın Perşembe akşamı olduğu gözden kaçtı. O maç tamamlanmadan, Fenerbahçe- Trabzonspor maçının hakemini açıklasalar büyük bir skandal olacaktı. Maçın tamamlanmasını beklediler, maç uzadı. O yüzden hakemi gece açıkladılar.

Cumaya kalsa ne olurdu?

Zorbay Küçük, Türkiye’nin taze FIFA hakemi. Basamakları tırmanmaya başladığı günden bu yana gelişimi beklenenden yavaş seyrediyor. Arka arkaya başarılı 3 maçını sayamıyorum. 'İki ileri bir geri' performansı var. Maçlarında hem oyun kontrolünü hem de kendi kontrolünü kaybettiği zamanlar oluyor. Kariyerinde ilk kez böyle zor bir sınava çıkıyor. Riskli atama Hem performans hem de mental olarak hazır olmadığını düşünüyorum.

Atamayı riskli buluyorum.

Beşiktaş-Başakşehir ve Konyaspor-Galatasaray maçlarında da durum farklı değil. Performansı yeterli olmayan ve en rahat geçmesi muhtemel maçlarda bile performanslarını yukarı çekemeyen Erkan Özdamar ve Ali Şansalan bu zor maçlarda görevlendirilmişler. Bir parantez de Giresunspor-Rizespor maçı için açmak istiyorum. Maça atanan Yaşar Kemal Uğurlu, geçen hafta Altay-Gaziantep FK maçındaydı. Yaptığı penaltı ve kart hataları nedeniyle geçer not alması mümkün değildi. Hangi başarı kriteriyle böylesi zor bir maça atandı, ben çözemedim!

Maçta takımların cılız penaltı beklentileri oldu. Bu pozisyonlarda hakemin devam kararları doğruydu. 37. dakikada Kenan’ın yerde kaldığı pozisyonda Ramazan’ın müdahalesi ceza sahası dışındaydı. Hakemin penaltı vermemesi doğru karardı. Welinton’a Gavranovic’e müdahalesi nedeniyle, bariz gol şansını önlemekten önce kırmızı kart çıktı. Sonrasında VAR yardımıyla bu kart geri alındı. Pozisyonda bence de faul yoktu. Welinton’un müdahalesi omuz omuza müdahale sayılırdı. Ancak bu kararı düzeltmek VAR’ın görevi değildi. Sahadaki hakemlerin çözmesi gerekirdi. Uzatma dakikalarında Rosier’in gördüğü ikinci sarı kart ve kırmızı kart doğruydu.

Dün akşam oynanan maç son dakikalara kadar genelde tartışmalı pozisyon yaşanmadan geçti. Fenerbahçe'nin kazandığı galibiyet golünde yaşanan tartışmalar ise maça damga vurdu. Fenerbahçe'nin golü öncesi Valencia tek eliyle Spajic'i itiyor. Devamında Fenerbahçe golü kazanıyor. Pozisyonu hakemin çözmesi ve faul kararı vererek golü iptal etmesi gerekirdi. Uzatma dakikalarında Kasımpaşa’dan Mabil ikinci sarı karttan kırmızı kart gördü. Aslında hakem Mabil'e faul yapılmamasına rağmen lehine faul kararı verdi. Oyunu çabul başlatmak isteyen Mabil sportmence olmayan şekilde rakibini itti. Haklı olarak Kalkavan sarı kartını gösterince, itirazlarına devam edince doğru bir ikinci sarı kartla oyundan atıldı.

Penaltı doğru olurdu

50’de Fenerbahçeli Serdar, Spajic'in müdahalesi sonrası penaltı bekledi. Bence hakemin devam kararı doğruydu. 85’te Serdar'ın kendi ceza sahası içinde Muleka’ya koluyla yaptığı hamlenin penaltı verilse daha doğru olacağını düşünüyorum. Serdar rakibini kolluyor ve hamleyi bilerek yapıyor. Sonrasında Muleka ile kaleci Altay’ın çarpışmasında ise ihlal yok.

Hakem açısından zor bir maç oldu. Çok sayıda kritik karar vermek zorunda kaldı. Doğruları da vardı, yanlışları da. 24’te Emre hakeme itirazdan sarı kart görmüştü. 32’de Emre bu defa Eren’in ayağına bastı. Hakem görmüş olsa bu gecikmiş bir müdahale ve kontrolsüz hareketti. Emre’ye ikinci sarı kartı gösterebilirdi. 61’de Gomis’in kafasına, Rize kalecisi Tarık’ın bir teması var. Futbol bir temas oyunu. Bu temas rakibi etkilemediği sürece ihlal olarak kabul edemeyiz. Penaltı verilmemesi daha doğru olurdu. 67’de yine kaleci Tarık’ın, Kerem’e müdahalesinde penaltı kararı çıktı.

Emre'yi engelleyemiyor

Kaleci kayarak geliyor ve tüm çabasına rağmen Emre’ye temasını engelleyemiyor. Penaltıyı daha doğru buluyorum. 92’de Baiano’nun ikinci sarı kartı bence hatalıydı. Baiano’nun rakibi Nelson’a ikinci sarı kartı hak edecek bir hamlesi yoktu.