Maçın hakemi Zorbay Küçük çok fazla kritik pozisyonun yaşanmadığı ve hakem açısından kolay geçen maçta, ön plana çıkmayı başardı. 27. dakikada, önce Graovac, Weghorst’un dirsek darbesiyle sakatlandı. Küçük, burada net bir faulü ve sarı kartı atladı. Graovac’ın burnu kanadı ve tedaviye ihtiyaç duydu. Sonrasında, Hajradinovic sakatlandı. Oyun alanını terk etti. Kasımpaşa takımı sahada 9 kişi kaldı. Bu sırada Kasımpaşa takımı oyuncu değişikliğine hazırlanırken, Küçük değişikliği beklemeyerek maçı başlattı ve Kasımpaşa 9 kişi ile oynarken, Beşiktaş’ın golü geldi. Hakemin maçı Kasımpaşa 9 kişi iken başlatması kurala uygun olabilir ama önceki hakem kimliğine uygun değildi.

Devam kararları doğruydu

Burada hakem sağduyulu davranmalı, değişiklik hazırlığı yapan ve değiştireceği oyuncu saha kenarına kadar gelmiş olan Kasımpaşa tanımının, değişikliği yapmasına müsade etmeliydi. Maçta cılız penaltı beklentileri oldu. Hakemin bu penaltı beklentilerinde verdiği devam kararları yerindeydi. Hakemin bazı kart hataları olduğunu da belirtmeliyim.

Galatasaray - Ankaragücü maçı, hakem ekibi açısından fazla kritik pozisyon yaşanmadan geçti. Kamuoyunda tartışılacak bence üç pozisyon yaşandı.

İlki maçın 7.dakikasında Ankaragücü’nün golünün geldiği kornerden önceydi. Top kornere çıkmadan önce Ankaragücü oyuncularının topu kazandığı pozisyonda Malcuit, Rashica’ya faul yaparak topu kazanmıştı.

16. dakikada Galatasaray’ın Barış Alper Yılmaz’la kazandığı gol öncesi, topun aut çizgisinin dışından çevrildiği iddiaları var. Ancak mevcut görüntülerle bu pozisyon hakkında kesin hüküm kurma şansımız yok. Yardımcı hakem devam dedi ama o da tam hizada değildi.

28. dakikada Galatasaray’ın Mertens’le penaltı beklediği bir pozisyon var. Tartışılabilir bir karar ama ben de hakemin kararında olduğu gibi devam kararının daha doğru olduğunu düşünüyorum.

VAR kayıtlarının açıklanması uzun vadede TFF'nin de MHK'nin de başını ağrıtacak. IFAB, 2020'de açıklamaların yayınlanmasına asla izin vermeyeceklerini duyurmuştu. Bu konuda sorumluluk tamamen federasyona ait.

TFF’nin VAR kayıtlarını açıklamasının uzun vadede hem TFF’ye hem de MHK’ye sorun çıkartacak bir adım olduğu kanaatindeyim. Zaten VAR kayıtlarının yayınlanmasının ardından açıklamalar ardı ardına gelmeye başladı. VAR kayıtlarının bu şekilde yayınlanması FIFA ve UEFA ilkeleriyle uyuşmuyor. UEFA, FIFA ve IFAB; VAR kayıtların eğitim amaçlı yayınlanmasını tavsiye ediyor. Eğitim amacı dışında yayınlanmasını önermiyor.

Eğitim amaçlı olsa...

IFAB’ın 2020 Eylül ayında ulusal federasyonlara gönderdiği yazıda, bu tavrını açıkça ortaya koyuyor. "Canlı yayınlanmasına" asla izin vermeyeceklerini, eğitim amaçlı yayınlanabileceğini belirtiyor. TFF ise yaptığı açıklamada VAR kayıtlarını“ şeffaflık ilkesi” gereği yayınladıklarını belirtiyor. Yani "eğitim" amaçlı değil "şeffaflık" adına yayınladıklarını açıkca ortaya koyuyor.

Bakış değişebilir

Her ne kadar otorite kurumlar, VAR kayıtlarının bu şekilde yayınlanmasına sıcak bakmasalarda herhangi bir yaptırım uygulayabilmek içinde ellerinde bir ensturmanları yok! Neticede bu TFF’nin kendi iç işleyişi ve müdahale alanına sahip değiller. Türkiye’ye bakışları değişebilir ama somutbir adım atamazlar. Sorumluluk tamamen TFF’ye aittir!

Profesyonellikten uzak

Galatasaray maçı kaydını takip ederken, bu konuşmaların VAR odasına ait olduğuna inanmak istemedim. Böyle bir ofsayt yorumu; profesyonellerin görev yaptığı VAR odasına ait değil de sanki bir kaç futbolseverin kendi arasında yaptığı ofsayt değerlendirmesine ait gibiydi. Ofsayt çizgisi çizmeden hakemi incelemeye davet etmek, ofsayt kuralını temelden sarsan yorumlar yapmak ve bu pozisyondan ofsayt çıkartmak, VAR odasındaki profosyonellere ait bir karar olmaktan çok uzaktı.

Sarı kart anlaşılır değil

Beşiktaş maçında yayınlanan kayıtları izlediğimde, "Bir pozisyonla ilgili VAR kontrolü ve incelemesi nasıl olmalı?" sorusuna örnek teşkil edecek bir uygulama olduğunu gördüm. Her ne kadar verilen sarı kart hatalı olsa da VAR Serkan Tokat’ın pozisyonu kontrol hızı, hakemi incelemeye davet etmesi, pozisyonu uygun açılardan izletmesi ve ikna edemediği hakeme “karar sizin!” diyerek görevini dört dörtlük yapması örnekti. İki gün sonra göğsüne FIFA kokartı takacak olan Atilla Karaoğlan’ın, bu pozisyonu ekrandan izleyip, sarı kart kararı vermesi ise anlaşılır gibi gelmedi bana.

Hangi MHK'ye itibar etmeliyiz?

Yayınlanan bu kayıtların iki öznesi, Erkan Özdamar ve Atilla Kararoğlan, MHK tarafından hakemliğin “maraşallik ünvanına” layık görülmüş ve FIFA kokartı takmışlardı. MHK iki gün önce taltif edip “en iyi hakemlerim” dediği iki ismi “Uzun süre görev vermeyeceğim!” diyerek taca çıkardı. İki gün önce “Bu hakemler benim en başarılı hakemlerim” diyen de aynı MHK, iki gün sonra “Bu hakemler başarısızlar, onlara uzun süre maç vermeyeceğim!” diyen de aynı MHK! Biz hangi MHK'ye itibar etmeliyiz?

Fenerbahçe lehine verilen penaltıda Güray, kolunu vücudundan açmıştı. Hakem değerlendiremedi ancak VAR'ın yerinde müdahalesiyle doğru bir penaltı kararı verildi. Pozisyonun devamında Szalai'nin kartının iptali ise yanlıştı. Çünkü sarı kart umut vaat eden ataktan değil, sportmenliğe aykırı hareketten gösterilmişti. Sarı-Lacivertliler'in Rossi'yle bulduğu golün iptaline ise katılmıyorum. Her ne kadar Batshuayi, Bünyamin'in şortundan çekse de bu, faulu gerektirecek kadar şiddetli değildi.

Maçın en çok konuşulan anı ise 90+8'de yaşandı. Antalyaspor'un bulduğu golün iptalinde hakemler hata yapmadılar. Çünkü pozisyonun başlangıcında top sol kanada aktarıldığında, ofsaytta bulunan Wright topa hamle yapmasa da hemen yanındaki savunma oyuncusu Samuel'in kademe için yaptığı koşuyu engelleyerek pozisyonun içine dahil oldu. Burada net bir ofsayttan söz edebiliriz.

Sivasspor’un “Kural Hatası” itirazından sonuç alacağına ihtimal vermiyorum. Bence Sivasspor cephesi de bunun farkında ancak yaşadıkları mağduriyeti TFF nezdinde kayda geçirmek istiyorlar. Burada bir kural hatasından söz etmek mümkün değil. Bu güne kadar nizami birçok gol, ofsayt gerekçesiyle iptal edilmişti. Temel prensipte bu iptal edilen golün de, diğer ofsayt gerekçesiyle hatalı olarak iptal edilen gollerden bir farkı yok. Geçmişte Alman liginde oynanan Leverkusen Hoffenheim maçında, auta giden kafa şutuna ünlü hakem Felix Brych gol kararı vermişti. Hoffenheim’in kural hatası itirazı sonuçsuz kalmış, bu hata hakem hatası olarak kayıtlara geçmişti. Sivasspor-Galatasaray maçında yaşananların bu olaydan çok farklı bir yanı yok. O dönem bu pozisyonla ilgili FIFA’da bir değerlendirme yapmış ve hakemin sahada yaptığı görüş hatasının, kural hatası itirazıyla masaya taşınamayacağını ifade etmişti.

Hakemin kararlarının sezon boyu konuşulacağı bir maç izledik. Özellikle Sivasspor’un iptal edilen golünde, iptale sebep olan ofsayt pozisyonunu hiç kimse çözemedi.

Maçın 44. dakikasında Boey’in Ulvestad’ın kafasına gelen ayak temasına sarı kart çıktı. Tam sınırda bir pozisyondu. Yaralayıcılık sınırındaydı. Hakem takdirine çok fazla itirazım yok ama ben kırmızı kartı daha doğru buluyorum.

50. dakikada, Sivasspor’un iptal edilen golüne ise bu yazıyı yazdığım dakikaya kadar bir anlam veremedim. Golün ofsayt gerekçesiyle iptal edildiğini biliyoruz ama ofsayt nerede ve neden ofsayt çizgisi çekilmedi onu bilemiyoruz.

Geçerli sebep yok

Gol vuruşu yapıldığında, “Robin Yalçın’ın ofsayt pozisyonunda olduğu ve Nelson’u etkilediği” yönünde yorumlar da yapıldı. Robin Yalçın’ın pozisyonunun VAR marifetiyle iptali için, bir ofsayt çizgisi çizilmesi gerekirdi. Çizgiyi çizmek teknik olarak mümkün olmamış da olabilir. Bilemiyoruz. O halde VAR’daki Özgüç Türkalp’in müdahale için kanıtı da yok demektir. Neresinden bakarsanız bakın, bu golün iptali için mantıklı ve geçerli hiçbir sebep yok. Gol geçerli sayılmalıydı.

Sivassporlu Erdoğan’ın gördüğü her iki sarı kart da doğruydu. Hakem Erdoğan’a gösterdiği kırmızı kartta yanılmadı.

Maçın sonlarında Gouatas’a Nelsson’un faulü penaltıyı gerektiriyordu ancak öncesinde doğru bir ofsayt tespiti yapıldı.

Hakem ekibi açısından, bazı kritik kararların verildiği bir mücadele oldu. Özellikle maç genelinde penaltı beklentilerinin olduğu pozisyonlar vardı. Tamamında hakemin devam kararlarında haklı olduğunu düşünüyorum. Özellikle 27. dakikada Emre Akbaba'nın şutunda, Wellinton'un elle oynadığı itirazında bulunuldu. Ancak top, Wellinton'un omuz başına çarpmıştı, penaltı yoktu. 51. dakikada Emre Akbaba'nın, Beşiktaş ceza sahasında kendisini kolay yere bıraktığını düşünüyorum. Masuaku'nun, Emre'ye belirli-belirsiz küçük bir teması vardı.

Kontrolsüz müdahale...

Emre, bu teması kullanarak, penaltı almak için kendisini kolay yere bıraktı, devam doğruydu. Benim açımdan, hakemin bu en büyük hatası daha önceden, sarı kartı olan Josef'in, 54. dakikada Belhanda'ya arkadan yaptığı kontrolsüz harakete sarı kart göstermemesiydi. Josef'in bu dakikada ikinci sarı kartı görerek atılması gerektiğini düşünüyorum.

Hakem Ümit Öztürk başarılı bir maç çıkarttı. Kritik kararları doğruydu ve maçın gidişatını etkileyecek bir hatası olmadı. 6. dakikada Borini’nin golünde faul yoktu. Hakemin gol kararı doğruydu. 20. dakikada Trabzonspor’un skoru 1-1 yaptığı golde, Bartra golü omuzuyla atıyor. Elle oynamadan söz edilemez. İlk yarının uzatma dakikalarında Bartra’nın bariz gol şansını önlemekten gördüğü kırmızı kart doğruydu. 56. dakikada Colley’in rakibinin umut vadeden atağını önlediği için gördüğü sarı kart da doğruydu. Dolayısıyla Colley, ikinci sarı kartla oyundan doğru şekilde atılmış oldu.