Kadıköy’deki mücadelede Alper Ulusoy’un maçın gidişatını etkileyen iki önemli hatası oldu. İki hata da Karabükspor aleyhineydi! 27. dakikada Fenerbahçe ceza sahasına gelen ortada, topa hareketlenen İlhan’ı durdurmaya çalışan Şener, İlhan’ın yüzüne, koluyla haksız bir müdahalede bulundu. Burada karar Karabükspor lehine penaltı olmalıydı ancak hakem oyunu devam ettirdi. 82. dakikada ise İsmail’in İlhan’a yaptığı faule sarı kart çıktı. Aslında İsmail kramponunun tabanı ile ayağı dizden gergin ve topun üzerinden İlhan’ın kavalına şiddetli ve yaralayıcı bir müdahalede bulunmuştu. Kırmızı kart daha doğru olurdu.

Maçta 3 ayrı penaltı tartışması yaşandı. 29’da Burak, Harun’la karşı karşıya kaldığı pozisyonda; Harun ilk etapta topu çeldi ve Harun’dan seken top, Burak’a çarparak auta gitti. Sonraki çarpışmanın da bir önemi kalmadı. Devam kararı doğruydu. 61’de ceza sahasına giren Burak, Ekong’un darbesiyle yerde kaldı.

Burak hızlıydı ve rakibinden topu kurtarmıştı. Ekong ise, topa müdahale şansı kalmadığı anda, Burak’a yandan çarptı.

Bu müdahale penaltı için yeterliydi. Özkahya penaltı çalmayarak hata yaptı. 64’te Pereira’nın ortasında, Titi’nin eline gelen top için yine penaltı diyenler çoğunlukta olacaktır.

Derbide ki Hasan Ali’nin eline gelen topta olduğu gibi top Titi’nin destek olan eline geldi. Yeni yorumda bu pozisyonlara penaltı çalınmaması isteniyor. Talimatı uygulayan Özkahya da doğru bir karar verdi.

TFF kurulları artık uygulamalarıyla, eylemleriyle, söylemleriyle kamuoyu ile dalga geçmeye başlamışlardır. Onlar için hak, hukuk, adaletten çok; rüzgârın nereden estiği önemli olmaya başlamıştır. Bu kişiler Türk futboluna zarar vermekte ve ileride tamiri mümkün olmayacak hasarlar bırakmaktadırlar. Bakın çok geriye gitmeden, sadece 1 hafta içinde gözüme çarpanları yazayım; haklı mıyım, değil miyim siz karar verin...

İlk örnek MHK’dan

Namoğlu, Malatyaspor Başkanıyla görüşmesinin detaylarını şöyle açıklıyor: “Başkanla tartışmalı pozisyonları birlikte değerlendirdik. İddiaların aksine, sezon başından beri verilen kararlarda Malatyaspor’un lehine daha fazla hata yapıldığını gördük.” Tam bir “Kaş yapayım derken, göz çıkartma!” durumu, 15 haftadır Malatyaspor’la oynamış tüm takımların hakemler tarafından mağdur edildiklerinin, en yetkili ağızdan ilanı!

İkinci örnek Hukuk’tan

Galatasaray-Akhisarspor maçında tribüne gönderilen Okan Buruk; maç sonu Tudor ve hakem Ümit Öztürk hakkında zehir zemberek açıklamalar yapmıştı. Hukuk Kurulu açıklamanın içeriğinden dolayı Okan Buruk’u PFDK’ya sevk ederken, açıklamanın nerede, nasıl yapıldığıyla hiç ilgilenmedi. Oysa ki Okan Buruk sahadan atılmıştı ve açıklama yapamazdı. Kurul, Buruk’u bu ihlalden de de sevk etse, dün açıklanan 5 maçlık cezasına ilave 4 maç daha ceza alacaktı.

Üçüncü örnek Disiplin’den

Gomis, “Şiddetli hareket” nedeniyle PFDK’ya sevk edildi. Disiplin Talimatı (Madde 43)’e göre şiddetli hareketten suçlu olanlara verilecek ceza 3 ila 6 maçtır. Bu talimatı yazan TFF, uygulayıcısı da PFDK’dır. Bu nasıl bir hukuki karardır ki; en az 3 maç ceza alması gereken futbolcuya yalnızca 1 maç ceza verilmiştir. (Geçmişte Alper Potuk, Talisca cezalarında da bu hukuksuzluklara şahit olmuştuk)

Tahkim Kuruluna gelirsek...

Ben bu satırları yazarken Tahkim Kurulu henüz toplanmamıştı. Onların kuralsız ve temelsiz uygulamaları bu yazıma maalesef yetişmedi.

Sözün özü: Ziya Paşa ne güzel söylemiş: “Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz!” Kişinin aynası, yaptığı iştir. Söze ne gerek. Uygulamak yeterlidir. İşte o zaman inanılmayı ve saygıyı hak edersiniz.

Okan Buruk, tribüne gönderilmesine rağmen, maç sonu karma alanda basına açıklama yaptı. Tudor için, “İkinci sınıf teknik direktör, vasıfsız insan” dedi. Maçın hakemi için “3 seyirci bağırdığında korkan hakemlerin Türk futbolunda yeri yok. Yabancı hakemin gelmesi taraftarıyım. Bu kadar adaletsizliğin olduğu yerde Türk futbolu gelişmez!” dedi. Yayın Talimatı: (Madde 21) “Müsabakadan ihraç edilen kiŞiler idari tedbirlidirler, flaŞ röportajlara ve basın toplantılarına katılamazlar, karma alanda açıklama yapamazlar.” Disiplin Talimatı: (Madde 50) İdari tedbir kararına uymayan görevlilere 4-12 maç ceza verilir! Disiplin Talimatı:(Madde 38) Sportmenliğe, spor ahlakına veya fair-play anlayışına aykırı; müsabakaların taraflarını rencide edebilecek açıklamalarda bulunan görevlilere 3-7 maç ceza verilir!

‘Öztürk bir konuşsa!’

Bu durumda Ümit Öztürk bir açıklama yapsa; “Yıllardır teknik direktörlük yapan, Süper Lig’de takım çalıştıran, her şeyi en iyi bilen, Türk futbolunun gelişimi konusunda engin(!) bilgilere sahip olan birinin; önce kendi ödev ve sorumluluklarını bilmesi gerekir. Atıldığı maçtan sonra açıklama yapamayacağını, rakip teknik direktörü ve hakemi aşağılayıcı ifadeler kullanamayacağını bu güne kadar öğrenmeliydi. Daha kendi kapısının önünü süpürmemiş kişilerle Türk futbolu gelişmez!” dese nasıl olur?

Kurallara dikkat!

Kayseri’de Cenk’e çalınan penaltıyı değerlendirirken rehberimiz; Oyun Kuralları, FIFA ve UEFA talimatları olmalıdır. UEFA’nın tüm ülke federasyonlarına gönderdiği eğitim paketinde benzer bir pozisyon için yorum şudur: “Topa müdahale etmek için giriŞimde bulunmayan bir oyuncu, rakibinin ayağının önüne ayağını engel olarak koyup, hedefe yapılan vuruŞu haksız yere engelleyemez.”

Janssen’e de olmuştu

Cenk-Umut arasında yaşanan kontağı bu açıdan değerlendirebiliriz. Topla oynamak için ayağını uzatan Cenk, topa dokunamamış; aksine Umut’un top için savrulan ayağının önüne ayağını engel olarak koymuştur. Dolayısıyla benim fikrime göre faulü yapan Umut değil, Cenk’tir. Bu pozisyonun benzeri Galatasaray-Fenerbahçe maçında, Serdar Aziz-Janssen arasında yaşanmıştı. Serdar, topa ayağını savurduğunda, topa dokunamayan Janssen; topla, rakibin savrulan ayağının önüne ayağını koyarak topu kazanmış ve ağlara göndermişti. Hakem de haklı olarak golü iptal etmişti.

Matematiğe muhalefet

Verilen bu penaltı için; “Bence penaltı olmalıdır, Cenk Umut’un topa vurmasını illegal olarak engellememiştir, pozisyonu çözmek çok zordur, bu penaltıyı sahada kim olsa çalar” gibi ifadeler kullanmak, elbette mantıklı yaklaşımlardır. Ancak “Yüzde bir milyon penaltı!” demek, önce matematik bilimine muhalefet, sonra da evrensel oyun kuralları yorumlarını hiç dikkate almamak olur.

Penaltının doğru mu, yanlış mı, olduğuyla ilgili tam bir ittifak oluşması mümkün değil. Bu yüzden, hakemi eleştirmek de doğru olmaz. Maç içinde bu pozisyonu gören her hakem, bu düdüğü çalar. Ancak ben penaltı diyenlere saygı duymakla birlikte, pozisyonun penaltı olmadığını düşünüyorum. Fikrim şu: Top tamamıyla Umut’un kontrolünde ve oynama mesafesinde iken, topa ayağını savuruyor. Cenk ise kontrolünde ve oynama mesafesinde olmayan topa müdahale için Umut’un savrulan ayağıyla topun arasına ayağını koyuyor. Doğal olarak da bu görüntü oluşuyor. Penaltı verilmemesi daha doğru olurdu diye düşünüyorum.

Lopes’in kartı...

49. dakikadaki Lopes’in gördüğü kırmızı kart ise hatalıydı. Lopes’in bu pozisyonda sarı kart görmesi için ya umut vaat eden atağı önlemesi ya da sportmence olmayan şekilde oynaması gerekir. Burada umut vaat eden ataktan bahsedemezsiniz. Çünkü top Babel’in kontrolünde değil. Sportmenliğe aykırı bir hareket hiç değil. Futbol oyununun içinde olan normal bir faul.

Ligimizin genç ve bu tür atmosferlere çok alışık olmayan hakemlerinden Ümit Öztürk’ün yönettiği maçta, tartışılabilecek ve maçın gidişatını etkileyen pozisyonlar yaşandı. Hakemin iki takımın lehine de, aleyhine de kararları vardı. Kulübeden yapılan itirazlar neticesi tribüne gönderilen Okan Buruk ve Ayhan Akman’ın tam olarak ne yaptıklarını ve orada nasıl bir diyalog geçtiğini bilemediğimden, bu konuda yorum yapmayı doğru bulmuyorum.

Golden önce faul

17. dakikada Akhisar golü öncesi Olcan-Yasin mücadelesinde faul beklentileri vardı. Orta sahada yapılan bir faulden sonra, atılan bir golün sorumluluğunu hakeme yıkmak çok sağlıklı bir yaklaşım değil. Pozisyonla ilgili fikrime gelirsek, faul verilmesi daha doğru olurdu diye düşünüyorum.

İki karar çelişti

43. dakikada Yasin-Lopes mücadelesinde Lopes’in Yasin’e faulü gerektiren bir müdahalesi yoktu. Hakem oyunu devam ettirmeliydi. Hatalı bir faul sonrası, Akhisar takımı haksız yere bir kişi eksik kalmış oldu. Bu pozisyonun faul olduğunu düşünen hakemin, 17. dakikada Akhisar golü öncesi Olcan’ın Yasin’e müdahalesine de faul çalması gerekirdi. Orada daha ağır bir müdahale vardı.

Özür dilediğine göre...

68. dakikada Gomis ile Mustafa Yumlu’nun topsuz alandaki mücadelesine kırmızı kart çıktı. Yayıncı kuruluşun gösterdiği açılarda, Gomis’in Mustafa Yumlu’nun yüzüne darbesi açıkça görünmedi. Ancak Yumlu’nun açıklamalarına göre, Gomis maç sonu kendisinden özür dilemiş ve üzgün olduğunu söylemiş. Öyleyse vurduğunu kabul etmiş diyebiliriz. Dolayısıyla kırmızı kartın da doğruluğu tartışılmaz. 70’te 3. golde Denayer topu tam çizgi üzerinden çevirdi. Gol nizamiydi. 4. gole hakemin katkısını göz ardı edemeyiz. Çok güzel bir avantaj sonrası, Galatasaray 4. golünü kazandı.

Bursa Stadı’nın müthiş atmosferinde oynanan maç; iki takımın güç dengelerini de gözettiğimizde zor geçmeye adaydı. Beklenen kalitede geçmeyen ve sık sık faul düdükleriyle kesilen maçta, hakem Ali Palabıyık iki kritik pozisyonla karşılaştı. İlk kritik kararında hatalıyken, ikincisinde doğruyu buldu.

Maçın 17. dakikasında Bursaspor’dan Ertuğrul, Aatif’a yaptığı sert hareket dolayısıyla sarı kart gördü. Bu pozisyonda kartın rengi kırmızı olmalıydı. Ertuğrul; topun üzerinden, Aatif’ın bileğinden daha üst bölgeye, ayağı dizinden gergin, kramponun vidalarıyla ve yaralayıcı şekilde müdahale de bulunmuştu. Hareket kırmızı kartın tarifi gibiydi.

Net temas var

Diğer pozisyon ise 64. dakikada yaşandı ve maçın kader anıydı. Ekong’un Soldado’yu düşürdüğü pozisyonda penaltı düdüğünü çalan Palabıyık, kararında haklıydı. Tek ayağının üzerinde topu kontrol etmeye çalışan Soldado’nun destek ayağının baldır bölgesine Ekong’un net bir teması vardı. Ekong’un bu müdahalesi Soldado’nun dengesini bozmaya fazlasıyla yetti. Bu, net bir penaltıydı.

Mesela İskoç hakem Craig Thamson. Beşiktaş’ın Ukrayna’daki D.Kiev maçında canını acıtan hakem. İskoç Futbol Federasyonu onu 2018 yılı listesine koymadı. Artık uluslararası arenada yok. İtalyan hakem Paolo Tagliavento. Son Beşiktaş-Monaco maçından hatırlarsınız. İngilizlerin ünlü hakemi Martin Atkinson. Onlar da artık yok. Bu isimlerin 45’i aşan yaşlarının bu kararlarda etkili olduğu kesin.

Göçek liste dışı mı?

Peki, bizim ülkemizde durum ne? Maalesef bilemiyoruz! Tüm dünya federasyonları listeleri aynı gün açıklamışken, Namoğlu ısrarla Türk hakemlerin isimlerini açıklamıyor. Listeyi görmüş olanlara da, kimseyle paylaşmamaları konusunda telkinde bulunuyor. Liste açıklanmadıkça, dedikodular da artıyor. FIFA hakem listesinin en tecrübelilerden olan ve 1. kategori hakemi Hüseyin Göçek’in listeden çıkartıldığı söylentileri arşa ulaşmış durumda. Belki de Göztepe- Beşiktaş, Galatasaray-Alanya maçlarında Göçek’in kötü performansının sebebi bu dedikodulardır.

UEFA zaten açıklayacak

Namoğlu’nun FIFA hakem listeleriyle ilgili sicili pek parlak değil. Her ne kadar inkâr etse de; 2012 yılı hakem listelerini FIFA’ya göndermeyi unuttuğunu ve FIFA’nın bir önceki yılın hakem isimlerinin aynısını onayladığını, Riva’da ‘sağır sultan’ bile biliyor.Yine 2017 yılı listesindeki Halil Umut Meler’in, talimatlara aykırı olarak FIFA hakemi yapıldığını, bu sütunlarda belgesiyle afişe etmiştim. Bu yılki listede yeni bir skandal beklemiyorum ancak listenin gizlenmesinin ve hala açıklanmamış olmasının altında yatan sebebi de fazlasıyla merak ediyorum. Namoğlu’na bir hatırlatma: Dün UEFA Hakem Kurulu toplandı. Avrupa’daki hakem kategorilerini belirledi. Sizin gizlediğiniz isimleri UEFA bugün-yarın açıklayacak! Bence listeden çıkan hakem varsa; bunu UEFA’dan değil, sizden öğrenirse daha etik olur!