Fizik güce dayalı temas futbolu

“Roma bir günde inşa edilmedi” özdeyişi ünlüdür ancak bu söz kendine anımsatıldığında “ama o işin başında ben yoktum” esprisi de, Liverpool’un efsane teknik direktörü Bill Shankly’e aittir. Futbolda değişim ve dönüşümler de bir günde ya da ani olmuyor. Sözgelimi Avrupa’nın en sert liglerinden biri olan bizim ligimizdeki kas kuvvetine dayalı oyunun kökeni de epey eskilere gider.

Futbolda estetik mi yoksa fizik güç mü tartışması da eskidir ve bundan sonra da sürecektir. Ancak bu iki yargının test edildiği en belirgin maçlardan biri 1982 de İspanya’da yapılan Dünya Kupası yarı final karşılaşmasıdır. Otoritelerce, bugüne kadar oynanmış en iyi birkaç Dünya Kupası maçlarından biri olarak kabul edilen İtalya-Brezilya karşılaşması tam da Brezilya estetiği ile Avrupa fizik gücünün yarıştırıldığı bir oyun oldu.

O maçta Paolo Rosi’nin attığı üç gol ile Brezilya’yı 3-2 yenen İtalya, bir anlamda Brezilya futbolunun naifliğinin de sonunu getirmiş oldu. Sokrates ile birlikte Brezilya’nın orta alandaki hayranlık uyandıran oyununun baş aktörü olan Zico o günü “futbolun öldüğü gün” olarak tanımlamıştır. Ne var ki, o gün bireyselliğin değil, taktik disiplin, güç ve sistemin kazandığı gündü ki, 1970’li yılların ortalarından itibaren Hollandalıların başlattığı prese dayalı oyuna taktik disiplinin de eklendiği bir üst aşama oyun günü olarak da kabul edilebilir. Brezilya’nın görkemli orta saha oyuncuları arka ve ön kısımdaki kusurlarını gideremedikleri için maçı kaybetmişlerdi.

Brezilya, “Brezilya tarzı futbol” nedeniyle 1970’ten 1994’e kadar tam 24 yıl şampiyonluk görmedi. Dünya şampiyonu olmanın kas kütlesi fazla futbolcuların fiziksel gücüne dayalı oyundan geçtiğini anladıklarında 1994’ten 2002 yılları arasında üç kez arka arkaya final oynayıp iki kez Dünya Şampiyonu oldular. 1997 ile 2007 yılları arasında düzenlenen beş Amerika Kupası’nın da dördünü kazandılar.

Artık bizim ligimizde dahil olmak üzere dünyanın önemli liglerinde fizik güce dayalı temas futbolu oynanmaktadır. Fiziksel gelişim peşinden zaman ve alanın daralmasını getirdi. Zaman daralınca sertlikler ve fauller arttı. Artık kazanmanın yolu kaslı ve dayanıklı futbolculardan geçmektedir. 1982 Dünya Kupası’nda Brezilya orta alanında Sokrates ve Ziko görev yaparken 2010’da Gilberto Silva ve Felipe Melo gibi imha edici oyuncular görev yaptı. Gösteriş ve teknik inceliğin belli bir oranda yitirilmesi anlamına geliyorsa da bu ilerlemenin ödenmesi gereken bedelidir. Futbolda içgüdülerin yerini istatistikler almaya başlayalı çok oldu…