Süt mü yoğurt mu?
Süt, insanlık tarihinin en önemli besinlerinden. Peki söylendiği kadar sağlıklı mı? Süt yerine yoğurt ve peynir tüketmek daha mı iyi? Yanıtlar bu yazıda...
Bundan 10 bin yıl önce, yerleşik yaşama geçildiğinde hayvancılıkla beraber süt tüketilmeye başlanmış. Bu süreç esasında neolitik tarım devrimi olarak da bilinen önemli bir süreç. Önemli olmasının sebebi göçebe ve avcılık yaparken yerleşik düzene geçen hayvancılığın yanında ekip biçerek tarımla uğraşan insanların beslenmelerinde de büyük değişiklikler yaratması. Orta Avrupa’da başlayan tarım devrimi süt tüketmeye başlayan insanlara bazı avantajlar sağlamaya başlamış. Süt tüketimi buradan hızlı bir biçimde Avrupa ve Asya’ya da yayılmış. Hem insan nüfusu artmış, hem de süt tüketen insanların boyları uzamış. Tam da bu sıralarda bu yöredeki insanların genetiğinde çocukluktan çıktıklarında da sütü sindirmeye devam etmelerine yarayan bir değişiklik olmuş.
Sindiremeyen çok
Normalde sadece çocukken aktif olan ve büyüyünce aktivitesini kaybeden ve sütün içerisindeki şekeri sindirmeye yarayan laktaz enzimi büyüyünce de aktif olmaya devam etmiş. Binlerce yıl dünya nüfusunun çoğu besin yoğunluğu çok fazla olan bu değerli hayvansal ürünü tüketmiş ve genlerimiz de bu besine binlerce yıl maruz kalmış. Ancak büyüyünce süt şekeri laktozu sindiremeyen ve laktoz intoleransı olan insan sayısı da bir hayli fazla. Sütün tek problemi bununla sınırlı değil. İçinde bulunan kazein proteini de alerjik reaksiyonlar yaratabiliyor. Atalarımıza faydalar sağlayan süt ile bugün marketlerden aldığımız çoğu süt birbirlerinden çok farklı. Atalarımız çiğ süt, yani inekten sağıldıktan sonra hiç işlem görmemiş süt tüketirken, bizler uzun yıllar endüstriyel süt tüketmek zorunda kaldık. Çiğ süt satmak yasaktı, satışına yakın zamanda izin verilmiş durumda. İşte tüm bunlar nedeniyle süt konusu açıldığında sütün çok faydalı veya çok zararlı olduğuna inananlar arasında tartışmalar alır başını gider.
Kalsiyum için seçenekler
Süt en çok da kalsiyum ihtiyacımızı gidermesi için önerilir, oysa yoğurt da peynir de en az süt kadar kalsiyum içerir. Yoğurt ve peynir mayalanarak hazırlandığından, üstelik probiyotik zengini olduklarından fazladan sağlıklıdır. Süt yerine yoğurt ve peyniri rahatlıkla tüketebilirsiniz. Süt ürünleri kalsiyum açığını gidermek için tek alternatif de değil. Susam, tahin, pekmez, kurubaklagiller, badem ve fıstık da kalsiyum açısından oldukça zengin ve sağlıklı besinlerdir.
Dana eti mi yoksa koyun mu?
Dana eti de sütte olduğu gibi atalarımızın avlayarak yedikleri etlerden çok farklı. Dana etine de endüstriyel ürün gözüyle bakabiliriz. Toplu halde yetiştiriliyorlar, gezerek otlamak yerine insan yapımı yemlerle besleniyorlar. Danalara yedirilen besinler esasında onların hiç yemeye alışık oldukları türden değil. Doğumdan itibaren en kısa zaman dilimi içerisinde hızla büyümeleri ve ağırlıklarını artırmaya yönelik uygulamalar var. Üstelik dana besiciliğinde katkı maddelerinin kullanılma olasılığı çok yüksek. Keçi ve koyun ise çoğunlukla daha doğal ortamlarda yaşıyor ve otlayarak besleniyorlar. Onun için dana mı yoksa keçi veya koyun mu derseniz dana etini daha az, keçi ve koyun etini daha çok tüketin derim. Ayrıca protein için her zaman alternatif protein kaynaklarını da tüketebilirsiniz.
