Satrançın Tüm Kuralları - Satranç Terimleri Ve Taşlarının İsmi

Satrançın Tüm Kuralları - Satranç Terimleri Ve Taşlarının İsmi

Satrançta; taşları avantajlı yerlere yerleştirmek yoluyla, rakibin hareketini kısıtlamak veya rakibin taşlarını alarak gücünü azaltmak esastır.

Satranç Tüm Kuralları

Her bir taş, kurallara göre ulaşabileceği karedeki rakip taşın bulunduğu kareye yerleşebilir. Böylece, yerinden ettiği taşı; oyun dışı bırakabilme gücüne sahiptir. Alınacak taş, oyuna artık bir daha geri dönemez. Fakat bulunduğu hattın son karesindeki bir piyon; arzu edilen piyondan değerli ve şahtan değersiz olan başka bir taşla değiştirilebilir.

Oyunun başında, satranç tahtasında; toplam 32 taş bulunur. Bu taşların 16'sı, beyaz yahut açık renk; 16'sı ise siyah yahut koyu renktir. Oyuncuların her birinin ise, 16 satranç taşı bulunmaktadır.

Figürlerin sırası, beyaz taşlar için soldan sağa; şu şekildedir: Kale, at, fil, vezir, şah, fil ile at ve kaledir. Siyah taşlar için de, bunun tersi geçerlidir. Vezir, her iki tarafta oyunculara verilecek renk ile aynı rengi taşıyan karenin üzerindedir.

Oyuna, beyaz taş sahibi başlar ve de oyuncular, sırayla birer taş oynarlar. Böylelikle, iki kişinin arka arkaya bir kere satranç taşlarından birini hareket ettirmelerine; hamle denilir. Satrançta hamle sırası geldiğinde, sırası gelen oyuncunun oynama zorunluluğu bulunmaktadır.

Satranç Oyun Terimleri

Bir karede en fazla bir taş durabilir. Taşın gitmek istediği hedef karede rakibin taşı durmaktaysa, rakip taş; kendi taşını oraya koymak isteyen oyuncu tarafından tahtadan uzaklaştırılır. Ardından boşalmış olan alana, kişi; kendi taşını koyar. Bu duruma, satrançta; "karşı tarafın taşını almak" denilir.

Bir satranç taşı, diğer hamlede vurulabilecek konumda ise; bu taş tehdit altındadır. Şahlardan birisi, bir hamleyle tehdit altına girer ise; oyuncu, karşı tarafı; "Şah" diyerek ikaz eder. Karşı tarafı ikaz mecburiyeti, eskiden varsa da; bugün artık alışılagelmiş bir şey değildir. Nitekim FİDE kurallarında da bulunmamaktadır.

Şah verilince, o anda karşı tarafın tedbir alması gerekmektedir. Oyunun hedefi, karşı tarafa şah verilmesi o şahı korumanın mümkün olmaması konumudur. Bu durum, "şah mat" olarak da isimlendirilir.

Kale ile at ya da fil arasındaki değer farkına kalite denilir. Bir kaleyi, bir at veya fil feda ederek almaya ise; kalite artışı denmektedir. Başka bir menfaat için, bilinçli olarak daha kıymetli olan bir taşı vermeye ise; kalite fedası denir.

Satrançta Hamle Kuralları

Satranç taşları, sadece belirli kurallar çerçevesinde yürütülebilir. Taşlar, birer kere oynanır. Hamle yaparken, taşlar; prensip olarak, birbirinin üstünden atlayamaz. Bu durumun iki istisnası vardır. Birisi, at; diğeri ise, Rok’tur. Şah verilmiş bir şahın, kendisini rok yaparak kurtarması yasaktır.

Satrançta Taşlar ve Yetenekleri

Şah; her yöne, bir kare gidebilir. Her iki şah, hiçbir zaman yan yana duramaz. Rok, satrançta; iki taşın, şah ve kalenin hareket edebilmesine izin verilen bir tek hamle çeşididir. Rok olabilmesi için, her iki taşın da; daha önce hareket etmemiş olmaları gerekir.

Vezir, her yöne ve her boş olan kareye; çapraz, yatay veya dikey olarak, farklı taşların üzerinden atlamamak şartıyla gidebilmektedir. Böylece, vezir; oldukça hareketli bir taştır. Benzer pozisyonlarda duracak iki kale kadar kuvvetlidir.

Kaleler, satrançtaki ikinci kuvvetli taşlardır. Kale, satır veya sütunlarda; her tarafa doğru gidebilse de, başka taşların üzerinden atlaması yasaktır. Tek istisna, yalnızca roktur. Kalenin uzanabileceği kareler, sadece satranç tahtasının kenarlarınca sınırlanmaktadır ve tahtanın her karesine erişebilirler.

Filler, üzerinde bulundukları renkteki çaprazlar boyunca; istedikleri kadar hareket ederler. Farklı satranç taşlarının üzerinden atlamalarına izin yoktur.

At, sembolik olarak "L" şeklinde gitmektedir. Atın en dikkat çeken özelliği ise, taşların üzerinden atlayabilmesidir.

Her oyuncu, sekiz piyona sahiptir. Piyonlar, tüm taşların önünde duvar oluştururlar. Hareketleri sınırlı olup, satrancın en zayıf taşlarıdır.