İnsülin direnci nedir, belirtileri nelerdir? İnsülin direnci nasıl anlaşılır, neden oluşmaktadır?

İnsülin, mide arkasında bulunan organlardan biri olan pankreasta üretimi sağlanan bir hormondur. İnsülin, vücut metabolizmasının düzgün bir şekilde çalışabilmesi için oldukça önemlidir. Vücutta bulunan bu hormon, her gün tüketilen besinlerin yapısında bulunan nişasta ve şekeri glikoza dönüştürmekte görevlidir. Tüketilen nişasta, canlıların yapı taşı olan hücrelerin dışarısında sindirime uğrarken, bir şeker türevi olan glikoz direkt kan dolaşımına dahil olur. Bu aşamada insülin devreye girer ve bu hormon sayesinde hücre glikozu enerji kaynağı olarak kullanır.

İnsülin direnci nedir?

Günlük tüketilmekte olan besin maddelerinin yani glikozun enerjiye dönüştürülmesi reaksiyonları için insüline ihtiyaç vardır. Yağ, kas dokusu ve karaciğer gibi bölgelerde insülin hormonuna karşı duyarsızlık oluşması sonucunda insülin direnci oluşmaktadır. İnsülin direnci oluştuğunda kanda bulunan glikoz enerjiye dönüşemez ve şeker miktarı yükselir. Yüksek seviyelerde seyreden şeker oranları tip 2 diyabet ve metabolik sendroma sebep olur. Kısaca insülin direnci, insülin hormonlarının ihtiyaç duyulan düzeylerde etki gösterememesine denmektedir.

İnsülin direncinin belirtileri nelerdir?

- Deride yumuşama

- Kilo vermede zorlanma

- Cildin koyulaşması (ciltte renk pigmentlerinin artışı ile)

- Son derece hızlı kilo artışı

- Regl dönemi düzensizliği

- Aşırı tüylenme

- Düzenli seyreden yorgunluk hissi

- Yemek sonrası gelişen uyku halleri

- Soğuk terleme ve üşüme

- Hızlı yemek yeme ve çabuk acıkma

- Vücut direncinde gözlemlenen azalma

- Baygınlık hissi

- El ve ayaklarda gelişen titreme

- Tatlı krizleri

- "Az yemek yiyorum ama kilo veremiyorum." gibi şikayetler

İnsülin direnci nasıl anlaşılır?

Polikliniklerde insülin direnci ölçümlerinde, açlık ve tokluk halinde iken glikoz ve insülin değer aralığına bakılır. Açlık halinde ölçülen insülin ve glikoz değerleri kullanılarak HOMA-IR testi, insülin direncini ölçmek için genellikle kullanılan basit bir metottur.

HOMA-IR değer aralığında 1.7 üzerinde çıkan sonuçlarda insülin direncinin artışta olduğunu, 2.5 değer üzerinde ise metabolik sendrom riskinin oluştuğunu belirtmektedir.

İnsülin direnci neden oluşmaktadır?

Aşırı Kilo Artışı: Obezite yani aşırı kilo artışı insülin direncine sebep olduğu bilinmektedir. Özellikle bel bölgesinde fazla miktarda yağın birincil neden olduğu düşünülmektedir. Bel ve göbek bölgelerinde oluşan lipid yüksek tansiyon, dengesiz kolesterol, kalp hastalıkları, insülin direnci gibi ciddi derecede olan sağlık sorunlarına sebep olabilen maddeleri ve hormonları üretmektedir.

Fiziksel Aktivite Azlığı: Fiziksel olarak durağan olma genelde tip 2 diyabete sebep olan insülin direncinin oluşmasına sebep olmaktadır. Bunun sebebi ise, aktivite halinde iken kaslar çalışır. Kaslar vücutta en çok glikoz tüketen yapılardır. Durağan halde kalma ile glikoz miktarı artar ve doğru orantılı olarak da insülin direnci artar. Kasların çalışması ile biriken glikoz yakılır ve kan dolaşımında da etkili olan glikoz bu sayede yenilenmiş olur.

Şeker Hastalığı (Diyabet): Tip 2 diyabet genelde vücut içerisinde insülin seviyelerini yükseltebilmektedir. Sağlıklı olan kişilerde yağ hücreleri, insülin, karaciğer ve kas hücreleri gibi değişik hücresel hedefler içerisinde bulunmakta olan insülin reseptörlerine bağlanmaya aracı olmaktadır.

Tip 2 diyabete sahip kişilerin kandaki şeker oranları oldukça fazladır. Bu durum yüksek derecede insülin seviyelerini de tetiklemektedir. Sonuç olarak bu olay, insülin seviyesinin fazla olmasına rağmen insülin hormonuna karşı bir direnç oluşabileceğini göstermektedir.

D Vitamini Eksikliği: Bu vitaminin eksikliği, insülin duyarlılığı ve insülin direncine etki edebilmektedir.

Polikistik Over Sendromu: Bu tip hastalıklar insülin direnci ile alakalı olabilmektedir. Bununla beraber, bu hastalığın insülin direncine sebep olup olmayacağı ya da insülin direncinin oluşması sürecinde etken rol oynayıp oynamadığı bilinmemektedir.