Cushing sendromu nedir? Cushing sendromu belirtileri nelerdir, testi ve tedavisi nasıl yapılır?

Toplumda Sezen Aksu rahatsızlığı olarak bilinen Cushing Sendromu, iyileştirilmezse ciddi kalp ve damar rahatsızlıklarına, diyabete, depresyona, kemik erimesine ve hipertansiyon gibi problemlere sebep oluyor. Sezen Aksu, Türkan Şoray ve Yaşar Gaga rahatsızlığı olarak bilinen sendromun ayrıntıları..

Cushing sendromu nedir?

Cushing sendromu vücutta ekstrem miktarda kortizol hormonu üretimi neticesinde meydana gelen bir durumdur. Kimi zaman hiperkortizolizm olarak da isimlendirilen Cushing sendromu, oral kortikosteroid em(ilaç) kullanımından kaynaklanabilir. Genelde 20-50 yaş arasında görülmektedir. Ayrıca kadınlarda erkeklere oranla üç kat daha fazla tehlike altındadır.

Kortizol olağan durumda böbrek üstü bezleri tarafından üretilen bir hormondur ve yaşama için gereklidir. Kortizol hormonu bireyin hastalık vb. stresli durumlara cevap vermesini sağlar. Neredeyse bütün vücut hücrelerine etkisi vardır. Vücutta ekstrem kortizol üretilmesi, sebebi incelenmeksizin Cushing sendromu olarak tanımlanır.

Cushing sendromu belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır?

Cushing sendromu semptomları, her hastalanmış kişide hafiften ağıra dek geniş bir yelpazede kendini belli eder. Yetişkinlerde beliren en yaygın semptom kilo artışı olup bilhassa gövdede belirgindir. Bir diğer sık görülen semptomlar hipertansiyon, dikkat-konsantrasyon bozukluğu ve hafıza problemleri şeklinde sıralanabilmektedir.

Kortizol hormonunda ekstrem yükselme vücut hücrelerinde protein kaybına sebep olur. Bu protein kaybıysa kaslarda zayıflıkla neticelenir. Vücudun değişik yerlerinde yağ dokusu yığıntıları görülür. Bilhassa omuzlarda birikmesi neticesinde bufalo kamburu veya yüzde birikmesi neticesinde aydede yüzü olarak adlandırılan durum meydana gelir.

Diğer semptomları;

Uykusuzluk

Huzursuzluk

Depresif ruh hali

Sivilce artışı

Kemik erimesi ve kemiklerin kolay kırılması

Baş ağrısı

Ekstrem kilo alımı sonucu obezite

Kan şekeri düzeyinde artış

Cilt incelmesi, cildin çabuk morarması ve yaraların geç iyileşmesi

Yineleyen enfeksiyonlar

Çocuklarda büyüme yavaşlaması

Regl düzensizliği veya regl olamama

Gebe olmada güçlük çekme

Kadınların vücudunda tüylenme

Kadınlarda androjen hormonu fazlalığı sebebiyle ciltte akne ve yağlanma

Erkeklerde sertleşme sorunu

Erkeklerde cinsel istekte azalma

Cushing sendromunun tedavisi, sendromun sebebine bağlı olarak değişiklik gösterir ve yüksek kortizol düzeylerinin normale indirilmesi amaçlanır. Tedavi rahatsızlığın sebebine yönelik olarak planlanır. Kimi ilaçlar(em), böbrek üstü bezlerde kortizol hormonu üretimini azaltır ve kimileri ise kortizolün hücreler üzerindeki etkisini önler.

Sendromun sebebi Kortikosteroid ilaçların uzun zaman kullanımı ise hekim belirli bir süre ilacın dozajını azaltabilir. Rahatsızlığın sebebi tümör kaynaklı ise cerrahi tedavi alternatifleri değerlendirilir. Urlar iyi huylu ya da kötü huylu olabilir. Ayrıca doktor kemoterapi ve ışınım tedavisi önerebilir.

Radyoterapi yeterli gelmezse kotizol hormonunu baskılayan ilaçlar kullanılır. Bahsedilen tedavi yöntemlerinden hiçbiri etkili veya uygun değilse, hekiminiz böbrek üstü bezlerinin ameliyatla alınmasını önerebilir. Bu işlemler ekstrem miktarda kortizol üretimini iyileştirir fakat hastanın ömür boyu birtakım ilaçlar kullanmasını gerektirebilir.

Cushing sendromu testi nasıl yapılır?

Bireyler bir sorun olduğundan şüphelenip tanı için bir sağlık kuruluşuna başvurduğunda, doktor ilk olarak rahatsızlıkla ilgili detaylı sorular sorar. Sonrasında hastanın detaylı bir fiziki muayenesi yapılır. Eğer Cushing sendromundan kuşkulanılırsa birtakım testlerin yaptırılması istenir.

1 günlük idrarda serbest kortizol hormonu seviyesi: Bu tahlik 24 saat süresince idrarınızı biriktirerek serbest kortizol seviyesinin ölçümüne incelenir.

Deksametazon baskılama: Bu tahlilde gece saat 11'de içinde deksametazon bulunan bir hap almanız istenir ve ertesi sabah kan kortizol hormonu düzeyinize incelenir.

Tükürük kortizol düzeyi ölçümü: Bu test gece yarısı uygulanan bir testtir. Yapılan bu testte Tükrük kortizol düzeyine incelenir. Yapılan testler neticesinde Cushing sendromu teşhisi konursa nedeni bulma amacıyla beyin MR, böbrek üstü bezi görüntülemesi vb. Tetkikler uygulanır.

Cushing sendromu tedavi edilmezse ne olur?

Cushin sendromu, yanında getirdiği kalp hastalıkları, diyabet ve tansiyon rahatsızlıklarla beraber oldukça ciddi bir hal alır. Bu ciddi durumun tedavi edilmemesi halinde hasta yaşıtlarına oranla 2 kat daha fazla ölüm riskiyle karşı karşıya kalır. Neyse ki sendromu olan kişi etkili bir biçimde tedavi edilirse, normal hayat sürecine haiz olabilmektedir. Fakat kimi zaman hastalar sağlıklarına tam manasıyla kavuşamayabilir. Mesela iyileşen kişilerde yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, diyabet gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğu düşünülebilir.