Pataloji nedir? Patoloji hangi hastalıklara bakar? Pataloji raporu ne içerir?

Hastalık bilimi olarak tanımlanan patoloji, bir tıp alanıdır. Hücrelerde ve dokularda oluşmuş rahatsızlıkları, özel testler ile tanılar. Patoloji testleri, genel olarak kanser teşhisi ve evresini belirlemek adına yapılmaktadır. Fakat vücutta bütün dokulardan örnek alınıp patoloji testleriyle incelenebilir ve birçok rahatsızlığa tanı konulabilir. Teşhisin konulabilmesi adına alınan numuneleri değerlendirerek, teşhisi belirten raporları düzenleyen kişiye, patolog adı verilir. Patoloji raporları, patologların yapmış olduğu inceleme neticesinde ulaştığı teşhisi belirtir. Rahatsızlığın, hangi etapta olduğu yazılır. Kimi sebeplerden ötürü teşhis konulamamışsa, rapor içerisinde ilave tetkikler ve yeniden örnek alınması istenebilir.

Pataloji nedir?

Patoloji; ‘pathos’- ‘logos’ sözcüklerinin bir araya gelmesinden oluşur. Eski Yunan dilinde PATHOS sözcüğünün anlamı hastalık, logos sözcüğünün anlamı ise bilim anlamına gelmektedir. Hastalık bilimi şeklinde tanımlanan patoloji, tıpta önemli bir yere sahiptir. İnsan vücudunda bulunan doku, hücre ve organların kendine has görünümleri bulunur. Gözle ve mikroskop ile incelenen bu görüntü özellikleri tespit edilir.

Hastalığın söz konusu olması durumunda; doku, hücre ve organlarda rahatsızlığın türüne göre pek çok farklılık meydana gelmektedir. Patologlar, rahatsızlık sebebiyle oluşan farklılıkları özel bazı araç ve tekniklerle inceleyip rahatsızlıklara teşhis koyarlar.

Patoloji hangi hastalıklara bakar?

Birçok rahatsızlığın kesin teşhisi, takibi, tedaviden alınacak cevap adına patolojik inceleme gerekli bir durumdur. Bunların başında kanser gelmektedir. Bütün organ kanserleri için kesin teşhis, patolojiyle konulur. Rahim ağzı kanserinde olduğu gibi türlü vaziyetlerde, kanserin gelişmeden önceki evrelerine teşhis koymak ve gereken önlemlerin alınması adına da patolojik inceleme oldukça önemlidir. Kanser dışındaki rahatsızlıkların teşhisi adına da patolojik incelemeler gerekmektedir. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanacaktır;

- Tiroid rahatsızlıkları,

- Hepatit türü hastalıklar,

- Sedef hastalığı türündeki kimi deri hastalıkları,

- Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi kimi bağırsak rahatsızlıkları,

- Akciğer parankim hastalıkları,

- Ülser, gastrit gibi karaciğer rahatsızlıkları,

- Parazit, virüs, bakteri ve mantarların neden olduğu enfeksiyon rahatsızlıklar.

Pataloji raporu ne içerir?

Patologlar açısından incelenmesi adına laboratuvara gönderilmiş olan; doku, hücre, organ, sıvılar örnek şekilde isimlendirilir. Bu örneklerin incelenmesi neticesinde ortaya çıkan neticeyi bildirmek adına patoloji raporu düzenlenmektedir. Bir patoloji raporunda yer alan içerikler;

- Hastanın ismi, soy ismi ve yaşı,

- Rapor numarası ve tarihi,

- Örneğin alınmış olduğu tarih,

- Raporu yazan patolog adı,

- Vücudun hangi kısmından hangi metot ile alındığı,

- Uygulanan yöntem,

- İncelenen örneğin ismi,

- Örnek incelenirken kullanılmış olan boya,

- Ön tanı olarak sıralanabilir.

Patoloji raporunda yer alan terimler

Patoloji raporunda karşı karşıya gelinecek terimler

- Teşhis: Bu başlık altında patoloğun yapmış olduğu incelemelerin neticesinde düşündüğü teşhis yazılır. Teşhis konulan rahatsızlığa ait belirtilerin derecesi, şiddeti, yaygınlık durumu belirtilir. incelenen örnekte rahatsızlık belirtileri yok ise ''normal bulgular'' tarzında bir açıklama yer alabilir. Gerekmesi durumunda ''biyopsi tekrarlanması tavsiye edilir'' gibi bir açıklama da olabilir. Patoloji raporunda yer alan teşhis bölümü, incelemeyi isteyen hekim açısından değerlendirildiği zaman düşünülen rahatsızlık hakkında aydınlatıcı bilgilere ulaşılmış olur. Ön tanı şeklinde düşünülen rahatsızlığın olup olmadığı kesinlik kazanacaktır. Hastalığın seviyesine göre tedavi metotları belirlenecektir.

- Mikroskopi: Bu başlık altında incelenen dokuların mikroskop altında görülen özellikler belirtilir. Bu bölümde yer alan bilgiler yalnızca hekimin anlayabileceği biçimdedir.

- Makroskopi: Bu başlık altında incelenen örneğin göz ile görülen özellikleri belirtilir. Kaç tane örneğin incelendiği, boyutu, rengi bu bölümde yer alır.

Patoloji laboratuvarında yapılan işlemler

Patolojinin incelenmesi adına alınan parçaların bozulmaması, özelliklerini kaybetmemesi adına kimyasal koruyucu sıvı içerisine konulduktan sonra patoloji laboratuvarına gönderilir. Laboratuvara ulaşmış örnekler kaydedilerek, öncelikle dış görüntüsü değerlendirilir ve mikroskopla incelenmesi gereken bölümler seçilerek ayrılır.

Bu bölümler örneklendirilerek, çok ince kesitlerin alınmasına imkan verecek işlemlerden geçirilir. Daha sonra hazırlanan bu kesitler, özel bir boya yardımıyla boyanır. Boyanmış olan kesitler, ışık mikroskobu ile incelenir. Işık mikroskobu ile yeterli büyüme sağlanamaz ise elektron mikroskobu kullanılır. Bu biçimde hücre ve dokular doğruca incelenir. Bunun dışında patoloji laboratuvarından alınan örnekler, teşhis koymanın kolay hale gelmesi açısından özel boyalar ile boyanarak, genetik inceleme yapılabilir. Patoloji laboratuvarında yapılan işlemlerin bu şekilde olduğunu belirtmek mümkündür.