Club Brügge Scoutu Halis Yen: Arda Güler, Bora Aydınlık ve Bartuğ Elmaz'ı izliyorum!

Altyapı... 'Türk futbolunun kurtuluş reçetesi' olarak çok sık duyarız bu kelimeyi. Ancak her şeye rağmen kulüplerimizin birçoğu geleceğe dönük değil, günü kurtarmaya yönelik transferler peşinde. Bugün aldığını, yarın ya da öbür gün 'kârla' satamıyor. Bu sebeple de sürdürülebilir ekonomi oluşturamıyor. Ancak Avrupa'da işler pek bu şekilde yürümüyor. Büyük tarihi olan kulüpler, büyük beklentileri olan ekipler ve büyük sermayeli dev bütçeli takımlar, altyapıya hem nakit hem de vakit ayırıyor.

Bu işin öncülerinden ve en iyilerinden biri olan ülke de Belçika... Evet, FIFA'nın dünya sıralamasında zirvede yer alan Belçika... Sebebi sanırım açık: Altyapı.

Biz de 'altyapı' ve 'scouting' kavramını, bu işi en iyi yapan, hem her sezon ligde zirveye oynayıp, Şampiyonlar Ligi'nde boy gösteren hem de tamamlanan son 5 transfer sezonunda toplamda 50 milyon Euro'nun üstünde kâr sağlayan Club Brugge'ün Türk scoutu (oyuncu gözlemcisi) Halis Yen'e sorduk. Halis Yen de editörümüz Atalay Özçelikli'ye, Belçika futbolununun altyapıya bakış açısından, scoutingin önemine kadar birçok konuyu anlattı, tecrübelerini ve deneyimlerini aktardı.

İşte Halis Yen’in açıklamaları:

- Öncelikle kendini biraz tanıtır mısın?

İsmim Halis Yen, 33 yaşındayım. Belçika’nın köklü kulüplerinden Club Brugge’ün bünyesinde son dört yıldır scout (gözlemci) olarak görev yapıyorum. Onun haricinde UEFA B lisansımı almış bulunuyorum ve ayrıca bir yandan da kondisyon antrenörlüğü eğitimlerimi de sürdürüyorum.

'11 yaşında başlıyoruz'

- Scouting nedir? Scout olmak için ne yapmak gerekir?

Scouting bana göre ana temelli oyuncuyu erken bulup, geliştirip, güzel bir miktara satmak. Biz bunlara 11 yaşında başlıyoruz, kendimiz futbolcu adayını eğitip parlatıp satmamız için. Gerçi yaşı 20 veya 32 olsun… Katkı sağlayacaksa her oyuncu gözlemlenebilir. Takıma ayak uydurabilecek mi? Oynadığınız sisteme uygun mu? 32 yaşında futbolcu biraz daha olgun ve oturmuş oluyor genellikle. Genç bir futbolcuyu analiz ederken gelişime açık mı değil mi, oyun okuması, fiziksel durumu gibi kriterler var. Kanımca yaşlı veya genç oyuncu yoktur; iyi oyuncular ve pek iyi olmayan oyuncular vardır. Ancak unutmamak gerekir ki; scoutingde altyapıya indiğiniz zaman transfer ücreti de vermek zorunda kalmıyorsunuz. Bu da kulüp için ekstra bir kazanım oluyor.

'150-160 Euro'ya scout oldum'

Belçika'da, Türkiye'ye nazaran profesyonel scout olarak hayatını sürdürmek daha kolay. Çünkü burada kulüpler bu imkanı size veriyor. Belçika Futbol Federasyonu'nun organize ettigi kurslara 16 yaşından itibaren katılabiliyorsunuz. Hem de 150-160 Euro gibi çok cüzzi rakamlara... Kazandığınız zaman da eğer bir kulüpte işe başladıysanız federasyon o ödediğiniz mıktarı geri veriyor. Aslında herkes kazanıyor.

'30 gözlemci arasından seçildim'

- Club Brugge'de çalışmaya nasıl başladınız?

Futbola yeni yeni adım atmıştım, ve yarım sezon U8 scoutluğu yapmaya başladıktan sonra scoutlar için Club Brugge seçmeleri vardı. Özgeçmişimi yolladım davet ettiler. Sonrasında bizi altyaş kategorilerindeki Club Brugge - Krc Genk maçına götürdüler. Orada scout adayı olarak 20-30 gözlemci vardı. Maçtan sonra hepimiz raporlarımızı hazırlayıp yetkililere yolladık. O kadar kişi arasından beni seçtiler. O maçta beğendim en iyi oyuncu Ibe Hautekiet'ti ve şu an zaman zaman A takımla antremanlara çıkıyor. Belçika Federasyonu'nun organize ettigi scout kursunda da gözüme hoş gelen futbolu ve Ibe Hautekiet'i raporlamıştım.

'Kazanmaya değil, gelişime odaklı'

- Futbolcu fabrikası Belçika'da altyapı ne demek? Kulüplerin altyapıya bakış açısı nasıl ve hangi boyutlarda yatırımlar yapılıyor?

Altyapı sisteminin kurulması sadece kulüplerimizin sorunu veya sorumluluğu değil. Belçika ülke olarak futbola ve spora yatırım yaptı. 'Yetenekleri nasıl geliştiririz?' sorusundan yola çıkarak eğitim sistemi oluşturdular ve yıllar sonra meyvelerini dünya birincisi olarak kazandılar. Tesis ve geliştirici üst düzey antrenörler yetiştirip, bilgi ve birikimlerini oyunculara aktardılar. Her kursta eğitmenler, 'Önemli olan çocukların gelişimi' diyor. 13 yaşına kadar sıralama yok Belçika'da. Bunun nedeni kazanmaya odaklı değil, gelişime odakli oyuncular yetiştirmek.

'Metin Oktay Tesisleri'nde 5 saha var, 2'si A takım için!'

Mesela Club Brugge'ün U8-U12 için ayrı antrenman tesisleri var. Başka bir tesis sadece U15 ve U16 takımları için. u18, PAF ve A Takımın da kendilerine ait tesisleri var. 4 büyükler dediğimiz hangi kulüpte böyle bir imkan var? Mesela Florya Metin Oktay Tesisleri'nde 5 veya 6 tane saha var, 2'si A Takım için, gerisi genç kardeşlerimiz için. Bu çocuklardan nasıl aynı gelişimi bekleyeceğiz?

'Mecburiyet değil, politika olmalı'

Hangi büyük takımımız da bir antrenör sadece PAF Takım ile A Takım arasında köprü görevini yapıp gençlerimizin gelişimini takip ediyor? Genç oyuncu yetiştirmek bir mecburiyet değil, kulüplerin politikası olması lazım. Senelik 3 milyon Euro ile altyapıda guzel işler yapılabilir.

'En az 5 rapor lazım'

- Peki sistem nasıl işliyor? Yani bir oyuncunun transferi öncesinde hangi aşamalar uygulanıyor, hangi kriterlere dikkat ediliyor? Hep özel yaşamdan bahsediliyor. Bu özel yaşamı kimlerden ve nasıl öğreniyorsunuz?

Sistem aslında çok basit. Örneğin; Gençlerbirliği'nde altyapıda oynayan bir oyuncu keşfedildiği zaman rapor hazırlanıyor Ankara Bölge Sorumlusu tarafından. Diğer hafta Gençlerbirliği mesela Göztepe ile oynayacaksa İzmir Bölgesi Scout'u tarafından yine bir rapor hazırlanıyor. En azından 5 rapor olması lazım ki transfer sürecine girmek için. Ancak oyuncu çok yetenekliyse bazen 2 gözlemci raporu ile transfer yaptığımız da oluyor.

'Velileri dinleyerek...'

Bir oyuncu takıma kazandırılmadan önce, scouting departmanı olarak biz artılarını-eksilerini, sakatlıklarını, eğitim hayatını, nasıl bir birey olduğunu, etrafındaki insanlarla iletişimini, sosyal hayatını öğrenmeye çalışıyoruz. Tüm bunların sonunda belli bir kanıya varmayı hedefliyoruz. Futbolcunun özel hayatını takım arkadaşlarının anne veya babalarından genellikle kolayca öğrenebilirsiniz. Bir scout olarak iyi bir dinleyici olmanız lazım. Maç esnasında çocukların velileri kendi aralarında çok konuşur, buradan cok detaylar çıkarabilirsiniz.

'İlk kriterimiz topsuz alan'

Kriterler ise ilk önce topsuz alanda ne yaptığı, bizim için en önemli husus. Vücudunu kullanması, ayaklarının ikisini de kullanabilmesi, mental sağlığı, hızı ve kuvveti... Bunlara dikkat ediyoruz, aynı zamanda takım içinde nasıl biri diye de bakıyoruz. Oyuncuyu 10 yaşından itibaren takip etmeye başlıyoruz.

'Her sezon 2 futbolcu, A Takıma...'

- Şimdi bu sezon hariç oyuncu satışlarıyla 5 yılda 50 milyon Euro'dan fazla kâr yapan Club Brügge'den bahsediyoruz. Senelik oyuncu satışı hedefiniz var mı?

Senelik oyuncu satışı gibi bir hedefimiz yok ancak her oyuncu değerini bulduğunda gider. Club Brügge'ün istediği aslında her sezon en az 2 oyuncuyu, A takıma çıkarmak. 2023'te de en az 5 oyuncu altyapıdan gelsin, istiyorlar.

'En önemli nokta sabır'

- Son dönemde Türkiye'de de scouting ön plana çıkmaya başladı. İşte özellikle Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor birkaç sezondur birçok scouting transferi yaptı. Tek çıkış noktamız da bu, bence geç bile kaldık ama siz nasıl değerlendirirsiniz bu durumu?

Geç kaldık evet ama kaybetmiş değiliz. Scoutingi yatırım olarak algılamamız lazım. Scout departmanı her şeyi araştırıp antrenöre veya sportif direktöre rapor sunuyor. Araştırmaların sonucunda kulübün kasasından ne kadar az para çıkar ve oyuncu satışından ne kadar kâr yaparız diye bakılması lazım. Kulübün yapacağı transferler öncesinde scout ekibi ile konuşulması gerekiyor. Bir oyuncunun maliyeti çoksa ve çok para vermek istemiyorsanız başka oyunculara yönelebilirsiniz. Bugün 1 milyon Euro'luk bir scout departmanı kurup 2 sene sonra sabredip, 5 milyon Euro'ya bir oyuncu sattığınız zaman verdikleriniz fazlasıyla size dönmüş oluyor. Gözlemciliğin en önemli noktası sabır.

'Falcao sizi şampiyon yapabilir ama...'

Attila Szalai, Kim Min Jae, Marcao, scout transferlerine güzel örnek. Ancak bu şekilde borç sarmalından kurtuluruz. Scouting bir kulübün kalbidir. Falcao gibi oyuncuları getirirseniz sizi belki şampiyon yapar ama gelişim gösterip hem şampiyon yapıp hem parlatıp satabildiğiniz futbolcu size daha fazla para getirir.

'Arda Güler, Bora Aydınlık ve Bartuğ Elmaz'

- Türkiye'ye gelen isimlerden sizin de takip ettikleriniz var mıydı? Şu an mevcut kadronuzdaki sol bek Sobol uzun bir süre Fenerbahçe ve Beşiktaş'ın listesindeydi örnek vermek gerekirse... Yoksa eğer Türkiye'den listenizde olan bir isim var mı?

Fenerbahçe'den; Arda Güler (16) ve Bora Aydınlık (16), Galatasaray'dan da Bartuğ Elmaz (18) gibi oyuncuları takip ediyor, onların gelişimini merak ediyorum. Benim için önemli olan altyapıdan kaç futbolcu çıkar? Aslında altyapıdan yeterince gençlerimiz çıkıyor ama A takımlarda sistem ve sabır olmadıgı için bu yetenekli gençleri her zaman A takıma entegre edemiyoruz.

Arda Güler (16)

Bora Aydınlık (16)

Bartuğ Elmaz (18)

'Belçika'nın yaptığını, yapabilme potansiyelimiz var'

- Türk kulüplerine ya da TFF'ye scouting konusunda bir öneride bulunmanızı istesem?

Genele bakarsak; Belçika bütün antrenörlere önem veriyor ve gelişmeleri için çok sayıda seminer veya kurslar düzenliyor. Şu an bakarsak Belçika Milli Takımı'ndaki her oyuncu, dünyanın sayılı kulüplerinde oynuyor. Bunu bizim de yapabilme potansiyelimiz var. Burada tek husus sabır ve gençlerin gelişimi. Buna tüm kulüplerimiz ve TFF olarak oturup, yol haritası çizilebilir.

'Altyapı bir kulübün kalbi'

Türkiye'de de scoutinge daha çok yatırım yapılsın. TFF scoutları da dünyanın her yerine yayılsın. Hepimiz Turk futbolcular bulup, hepimiz bu çocuklarımızı yetiştirelim ve geliştirelim. Çünkü önem vermediğimiz bizim çocuklar başka yollardan milyonların boşa gitmesine mâl oluyor bize. Bu nedenle scouting yatırımıyla beraber, TFF daha fazla kurs organize etmeli ve daha çok scoutlar bulmalı. Unutulmamalı ki altyapı bir kulübün kalbi. Altyapı bir kulübün gelir kapısı.

Kısa kısa sorular...

Belçika futbolu?

Hayat ve gelecek

Türk futbolu?

Hayat ve hayallerim

En başarılı transferiniz?

Noah Mbamba

Hayal kırıklığınız?

Scoutinge daha erken başlamam gerekirdi.

Türkiye'den, Avrupa'ya gitmeye en yakın olan 3 isim?

Altay Bayındır, Uğurcan Çakır, Abdülkadir Ömür

FANATİK ÖZEL / Atalay Özçelikli