Antikor nedir, ne işe yarar? Antikor testi neden ve ne zaman yapılır? Antikor testi kimlere uygulanabilir?

Vücudumuz kendisine yabancı olan her çeşit kimyasal maddeye ve organizmaya karşı kendini korumaktadır. Bağışıklık isteminin aşina olmadığı bir madde vücudumuza girdiğinde, uzaklaştırmaya yönelik bir mekanizma devreye girer. Böylece vücut içinde bir çatışma baş gösterir.

Antikor nedir?

Doğada yer alan ya da canlılara ait hücrelerin üzerinde bulunan, vücudumuz tarafından tanınan karmaşık moleküllere antikor denir. Her bir antikor kendisiyle uyumlu bir antijene sahiptir. Yani her antijene karşı ayrı ayrı antikor üretilir. Vücudumuz doğada bulunan her türlü organizma ve kimyasal maddeye karşı antikor üretebilme kapasitesine sahiptir.

Antikor üretimi oldukça karışık bir süreçtir. Bağışlık sistemimiz bebeklikten itibaren gelişme süreci boyunca antijenleri öğrenir. Vücuda giren yabancı bir molekül ise bağışıklık sisteminin ön safhalarında bulunan mikrofajlarca fark edilir. Vücudumuzda şimdiye dek keşfedilen 5 farklı antikor çeşidi bulunur. Bunlar; IgG, IgA, IgM, IgD ve IgE olarak isimlendirilmektedir.

Kanda ve dokularda en fazla miktarda bulunan antikor IgG, hastalıklara karşı kalıcı bağışıklığı sağlayan antikordur.

Solunum yolları ile ağız ve sindirim sisteminin duvarlarında biriken IgA, zararlı etmenlerin vücuda girmesini önler.

Zararlı etkenlerle ilk kez karşılaşma durumunda IgM, bağışıklık cevabının oluşmasını sağlayan antikordur.

B lenfositlerin temel bileşenlerinden olan IgD, antikor üretimiyle görevlidir.

Parazit enfeksiyonlarında ise vücut özel bir antikor üretir. IgE, alerji cevabının oluşmasından sorumlu temel antikordur.

Antikor ne işe yarar?

Vücudumuz iki farklı bağışıklık sisteminden oluşur. İlk olarak Doğal bağışıklık elemanları, vücuda zarar verebilecek etmenlere karşı gelir. Bağışıklığın elemanları yabancı etmenlere karşı bağışıklık hafızası geliştirir. Böylece, benzer etmenler yeniden vücuda girmeye çalıştığında önceden bildiği etmene karşı daha güçlü olur.

Kazanılmış bağışıklık sayesinde ise kimi hastalıklara yalnızca bir kez yakalanabilir. Benzer şekilde bu tip hastalıklara karşı aşı geliştirilebilir. Zararlı etmenler ikinci kez vücuda girmek istediğinde antikorlar tarafından imha edilir. Aşıların gelişim sürecindeki aşamaları da bu şekildedir.

Antikorların vücutta üstlendiği görevler nelerdir?

Vücuttaki bağışıklık hücreleri, zararlı maddelere kolaylıkla bağlanır ve onları imha edebilir,

Zararlı maddelerin, kimyasalların ya da mikroorganizmaların etki göstermesine engel olur,

Bağışıklık sisteminde yer alan hücre dışı elemanları antikorlar sayesinde ölür,

Ağız, mide-bağırsak duvarları, solunum yolları gibi dokulara yerleşir ve zararlı maddeleri daha vücuda girmeden atılmasını sağlar,

Hamilelikte annenin ürettiği antikorlar; plasenta yoluyla bebeğin dolaşım sistemine geçer. Daha bebekte gelişmemiş olan bağışıklık sistemi yerine, hastalıklara karşı bebeği korur

Doğum sonrasında anne sütü ile beslenen bebekler, koruyucu antikorlar sayesinde hastalıklara karşı korunur.

Antikorlar nerelerde kullanılır?

Antikorlar görevleri sayesinde tıpta çeşitli alanlarda da kullanılmaktadır. Özellikle;

Çeşitli hastalıkların kan tetkiklerinde tanımlama amacıyla antikorlardan faydalanılabilir,

Hepatit tanısı, çölyak, eklem romatizması, lupus gibi otoimmün ve bazı kanserlerin tipleri kan tetkikleri vasıtasıyla ölçülerek bu hastalıkların tanı ve takibi yapılır,

Hastalığın hala aktif olup olmadığı, bağışıklık yanıtının tamamlanıp tamamlanmadığı ya da hastalığın geçirilip geçirilmediği antikorlar sayesinde tespit edilebilir,

Vücuttaki bağışıklık sisteminin gücü ve etkisi hakkında, antikor miktarına bağlı olarak bilgi elde edilebilir,

Antikorlar özel yöntemlerle izole edilerek de serum tedavisinde kullanılabilmektedir,

Çeşitli alerjik hastalıklar, romatolojik, otoimmün ya da kanser gibi özel hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Antikor testi kimlere uygulanabilir?

Vücudunda bakteri, kimyasal madde ya da virüs bulunduğu düşünülen kişilere antikor testi uygulanmaktadır. Bulaşıcı bir hastalığa maruz kalmış kişilerde teşhis, izleme ve bağışıklık durumunun değerlendirmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca dolaşım ve lenfatik sistemlerde bulunan bulaşıcı hastalıkların ve sıklıkla çölyak hastalığının değerlendirilmesi durumlarında tercih edilmektedir.

Antikor testi neden yapılır?

Kişinin daha önceden enfeksiyon geçirip geçirmediğini, vücuduna giren maddeye karşı bağışıklık gelişip gelişmediğini ve virüsle mücadelenin hangi döneminde olduğunu anlamak amacıyla yapılan bir testtir.

Antikor testi ne zaman yapılır?

Bu test genelde vücuda giren virüs, kimyasal madde ya da organizma etkisini kaybettiğinde yapılır. Teste tabi tutulmak hastanın mevcudiyetine bağlı olarak değişebilir. İlk olarak parmaktan ya da koldaki bir damardan kan örneği alınır. Ardından alınan kan örneği test edilir. Bu testte vücudun virüse karşı antikor geliştirip geliştirmediği analiz edilir.

Enfeksiyon sırasında yapılan erken testler antikorları tespit edemeyebilir. Bu nedenle virüs, kimyasal madde ya da organizma vücuda nüfuz ettikten en az 14 gün sonra antikor testi yapılmalıdır. Bu testlerin tamamı duyarlılık ve özgüllük oranlarına göre değerlendirilmelidir.