Son dakika haberleri... ABD başkanlık seçimleri: Donald Trump mı, Joe Biden mı? ABD Seçim sonuçları ne zaman, saat kaçta açıklanacak?

Son dakika haberi... ABD seçimleri için beklenen gün geldi çattı. ABD halkı, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demokratların adayı Joe Biden'ın yarıştığı ve ülkenin son dönemdeki "en kritik" seçimi olarak nitelendirilen 59. başkanlık seçimi için sandık başına gidiyor. Doğu Yakası saatiyle 06.00 (TSİ 14.00) itibarıyla sandığa çağrılan seçmenler, ABD Başkanı'nın yanı sıra Kongre'nin iki kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi'nin tamamı ile 100 üyeli Senato'daki 35 sandalye için de oy veriyor. Yeni başkanın yanı sıra Temsilciler Meclisi'nin 435 üyesi ile 100 sandalyeli Senato'nun 35 üyesi de seçilecek. Donald Trump'ın Demokrat Parti'nin adayı Joe Biden karşısında başkanlığını korumaya çalıştığı seçimlerde bugüne kadar yaklaşık 100 milyon kişi postayla oy kullanmıştı.Bu yıl koronavirüs önlemleri nedeniyle postayla oy kullanma işlemi yaklaşık bir aydır çok daha fazla tercih edildi. ABD, dünyada en fazla koronavirüs vakasının görüldüğü ülke. 9 milyonun üzerinde vaka açıklanan ülkede son 24 saatte 84 bin yeni vaka tespit edildi.

ABD başkanlık seçim sonuçları ne zaman, saat kaçta açıklanacak?

ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Başkan Donald Trump ile Demokrat Parti'nin adayı Joe Biden arasındaki 59. başkanlık seçimi için oy kullanma işlemleri başladı. Üç farklı saat dilimi olan ülkede, oy verme işlemlerinin başlaması ve bitişi eyaletlere göre değişecek. Doğu yakasındaki saat dilimi esas alındığında oy verme işlemi, New York ve Virginia'da saat 06.00'da (TSİ 14.00), en kritik eyaletler olan Florida ve Pennsylvania ile başkent Washington DC'de saat 07.00'de (TSİ 15.00) başlayacak. Sandıklar, Virginia ve Florida'da 19.00'da (TSİ Çarşamba 03.00), Washington DC ve Pennsylvania'da 20.00'da (TSİ Çarşamba 04.00), New York'ta ise 21.00'da (TSİ 05.00) kapanacak.

ABD başkanlık seçimleri: Donald Trump mı, Joe Biden mı?

Ülkede ulusal bazda yapılan tüm önemli anketleri derleyen analiz sitesi Real Clear Politics'e göre, ulusal çaptaki anketlerde, Biden, Trump'ın yaklaşık 6,5 puan önünde görünüyor.

Buna karşın, analistler Trump'ın seçimin kaderini belirleyecek 6 kritik eyaletin 4'ünde Biden ile yarışı başa baş götürdüğüne işaret ederek, Trump'ın da hala seçimleri kazanma şansının olduğunu belirtiyor.

Erken oyların yaklaşık 60 milyonu posta yoluyla gönderildi

ABD çapında erken oy kullananların sayısı 100 milyonu bulurken, bu, 2016 seçimlerinde atılan oyların yüzde 70'inden fazlasına tekabül etti. Erken oyların yaklaşık 60 milyonu posta yoluyla gönderildi. Bu, 4 yıl önce postayla atılan oyların 2 katına denk. Trump, uzun zamandır, postayla kullanılan oylarda hile yapılacağı gerekçesiyle seçim sonuçlarını tanımayabileceğinden söz ediyor.

ABD Başkanlık seçimlerinde kimler yarışıyor?

ABD’de başkanlık seçimlerinde iki büyük parti belirleyici oluyor: Demokrat Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Demokrat Parti içerisinde sol popülizmden sosyal demokrasiye, muhafazakarlıktan merkezciliğe kadar geniş yelpazede ideolojik kanat olsa da parti, çoğunlukla modern liberalizmi veya sosyal liberalizmi temsil ediyor. Cumhuriyetçi Parti’nin ideolojisi ise daha çok sağ, merkez sağ veya muhafazakarlık olarak tarif ediliyor.

Özellikle dindar Protestan grupların desteğine sahip olduğu bilinen partide, kürtajın yasaklanması, serbest silah kullanımı, devletin ekonomiye müdahelesini asgariye indirme gibi politikalar öne çıkıyor.

Demokrat Parti’nin adayı daha önce Barack Obama döneminde başkan yardımcılığı da yapmış olan Joe Biden. Cumhuriyetçi Parti’nin adayı ise halen ABD Başkanı sıfatını taşıyan Donald Trump.

ABD seçimleri nasıl yapılıyor?

ABD’de oy kullanma usülleri eyaletten eyalete farklılık gösteriyor. Belirlenen seçim merkezlerinde oy kullanma seçeneği her eyalette varken, posta yolu ile oy kullanmak da mümkün. Bazı eyaletlerde seçmene doğrudan oy pusulaları gönderilirken, bazı eyaletler seçmenin posta yoluyla oy kullanmak için başvuruda bulunması gibi ek şartlar koşuyor. Bu yıl COVID-19 pandemisi sebebiyle seçmenin, geçmiş yıllara göre daha yüksek bir oranda posta oyu kullanacağı tahmin ediliyor. 3 Kasım'da aslında posta yoluyla oy pusulası göndermeyen seçmenler sandık başına gidecek. Yine sandıkların açılma ve kapanma saatleri de eyaletten eyalete değişiklik gösteriyor. Ancak tüm eyaletlerde oy verme işlemi, 4 Kasım 2020 günü Türkiye saati ile 05.00’da sona erecek.

ABD Başkanı nasıl belirleniyor?

ABD’de halk oylamasında en yüksek oyu alan aday doğrudan başkan sıfatını alamıyor. Başkanın belirlenmesi dolaylı bir yoldan, Seçici Kurul aracılığıyla yapılıyor. Seçmen, kayıtlı olduğu eyalette Seçici Kurul’da yer alacak delegeleri seçiyor. Bu delegeler, daha önce parti kurultaylarında belirlenmiş olan delegeler. Eyalette en çok oyu alan parti, o eyalet adına Seçici Kurul'a delegelerini gönderme hakkını da kazanmış oluyor.

Seçici Kurul’da toplam 538 delege yer alıyor. Başkan seçilmek için 270 delegeyi toplamak gerek. Halk oylamasında oransal olarak en yüksek oyu alan aday, her zaman seçimin kazananı olmayabiliyor. Örneğin, önceki seçimlerde Demokratların adayı olan Hillary Clinton, toplamda rakibi Trump'dan ülke genelinde daha fazla oy almasına karşın, delegelerin dağılımı farklı bir tablo oluşturduğu için Seçici Kurul'da çoğunluğu sağlayamadı ve başkan seçilemedi.

Bu sebeple delege sayısı yüksek olan eyaletlerde seçimi kazanmak çok daha önemli olarak görülüyor. Eyaletlerin delege sayısı nüfusa göre bir oranla belirleniyor. En çok delegeye sahip eyaletler sırasıyla, Kaliforniya (55), Teksas (38), New York (29), Florida (29), Illinois (20) ve Pennsylvania (20).

Bunun yanında, bir de Salıncak Eyalet (Swing State) olarak bilinen eyaletler var. Geleneksel olarak Demokrat veya Cumhuriyetçilere oy verme eğiliminde olan eyaletlerin dışında iki parti arasında oy geçişkenliğinin nispeten daha yüksek olduğu bu eyaletlerdeki sonuçlar, seçim sonucunu belirlemede kritik öneme sahip.

ABD basınında “Salıncak Eyalet” sıfatıyla öne çıkan eyaletlerden bazıları, 11 delegesi olan Arizona, 29 delegesi olan Florida, 16 delegesi olan Georgia, yine 16 delege ile Michigan, 10 delegesi bulunan Minnesota, 15 delegeyle North Carolina, 20 delege ile Pennsylvania, 10 delege ile Wisconsin, 6 delege ile Iowa. Sonuçta, tüm bu eyaletlerden gelen sonuçlar Seçici Kurul’da hangi partinin çoğunluğu sağladığını gösterecek. Seçici Kurul’un seçeceği başkan adayı da yeni ABD Başkanı sıfatını alabilecek.

Beyaz Saray'a giden 270 delegeden geçiyor

ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. Delegeler Kurulu adı verilen bu sistemde her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, Başkan olmaya hak kazanıyor. Toplamda daha fazla oy alan değil, daha fazla delegeye ulaşan kişinin başkan olması, eyaletler arasındaki dengenin gözetildiği Amerikan siyasal sisteminin dikkat çekici özelliklerinden biri olarak biliniyor.

ABD’nin büyük bir kısmında oylar kemikleşmiş durumda. Burada kazananlar neredeyse hiç değişmiyor. Ama Arizona, Florida, Michigan, Kuzey Carolina, Pensilvanya ve Wisconcin gibi eyaletlerde oylar Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında gidip geldiğinden başkanlık seçiminde de belirleyici oluyor.

Seçim gecesi net bir kazananın olmaması halinde ne olacak?

Eğer 3 Kasım'ı 4 Kasım'a bağlayan gece, Seçici Kurul'da adaylardan birisinin net bir şekilde çoğunluğu almasını sağlayacak sonuçların gelmemesi halinde, günlerce ve hatta haftalarca sayım işleminin tamamlanması beklenebilir. Normal şartlar altında da sayım işlemi aslında seçim gecesi tamamlanmıyor. Ancak yine de kazananla ilgili kesin bir tablo ortaya çıkıyor. Bu yıl ise erken kullanılan oy sayısının artması gecikmelere neden olabilir. Dahası bazı eyaletlerde işin mahkemelere taşınması ve bunun da süreci daha da uzatması muhtemel.