Çikolata kisti nedir, belirtileri nelerdir? Çikolata kisti neden olur, tedavisi nasıl yapılır?

Rahmi doğum için hazırlayan endometrium tabakasının rahim dışında oluşması bu hastalığın ortaya çıkmasına yol açıyor. Rahim dışındaki bölgelerde de gelişmesi ve dışarı atılamaması sonucunda ağrıya, yapışıklığa ve yanılgıya yol açıyor. Maalesef geç teşhis edilebildiğinden, kısırlığa kadar yol açabiliyor.

Çikolata kisti nedir?

Rahim içi zarının, yani endometrium tabakasının rahim dışında karın boşluğu, yumurtalık, idrar torbası, bağırsak gibi bölgelerde oluşmasına endometriozis deniyor.

Endometrium dokusu, normalde sadece rahim için bulunur. Adetten sonra kalınlaşarak bebeğin yerleşmesini sağlar. Eğer gebelik oluşmamışsa a her adet döneminde atılarak yeniden oluşur. Bu doku rahim dışında oluştuğunda, vücut sanki rahim içinde oluşmuş gibi normal tepki verip, östrojen ve progesteron hormonlarını salgılıyor.

Adet dönemlerinde, dışarıda oluşan bu doku kalınlaşır, dökülür ve kanar. Fakat bu sefer vücuttan dışarı çıkabileceği bir yol olmadığı için bu kan endometriozisli dokunun olduğu yerde birikiyor. Biriktiği bölgede ağrıya, yapışıklığa ve yangıya (inflamasyon) yol açıyor.

Çikolata kisti belirtileri nelerdir?

* Ağrılı adet dönemleri (Dismenore)

* İlişki sırasında ağrı

* Büyük abdest veya idrara çıkma sırasında ağrı, idrara çıkmama isteği

* Aşırı kanama

* Kısırlık

* Kronik yorgunluk

* Şişkinlik, bulantı

* Bel, sırt, karın, kasık ağrısı

* Depresyon

Çikolata kisti neden olur?

- İlk regl kanamasının 11 yaş ve öncesinde görülmesi, erken yaşlarda ağrılı regl öyküsü, uzun ve yoğun regl kanaması, düzensiz ve sık kanama,

- Birinci derece akrabalarında çikolata kisti olgusunun bulunması,

- Endokrin sisteme zarar veren kimyasallar , (formaldehid, kimyasal tozlar, organik çözücüler)

- Bağışıklık sorunları,

- Adet kanının karın boşluğuna akışı (Retrograd menstrüasyon)

- Genetik,

- Lenf sistemi

- Doku farklılaşması (Metaplazi) gibi faktörler çikolata kistinin oluşmasına neden oluyorlar.

Çikolata kisti tedavisi nasıl yapılır?

Çikolata kistinin kalıcı bir tedavisi bulunmuyor. Bunun nedeni de hangi tedaviyi uygularsanız uygulayın, bireysel farklılığa göre ortalama 2 yıl içinde tekrarlama olasılığının bulunmasıdır.

Hastalığın tedavisinde ilaç, hormon ve cerrahi tedavi yöntemleri uygulanıyor. Hangi tedavinin uygulanacağına, hastalığın şiddeti, neden olduğu sorunlar ve diğer özelliklere bakılarak karar veriliyor. Bütün tedavi yöntemlerinde tek amaç, şiddetli ağrıyı, kısırlığı gidermek ve hastaların hamile kalmalarını sağlamaktır.

Adet dönemlerinde görülen ağrı ve krampları hafifletmek için nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar reçete ediliyor. Eğer hamilelik planınız bulunmuyorsa ağrı kesicilirle birlikte hormon tedavisi uygulanabiliyor. Hormon tedavisi endometrial doku kalınlaşmasını yavaşlatıp, yeni doku oluşmasını önleyebiliyor. Fakat bu yöntem kalıcı bir çözüm yolu değildir. Tedaviyi bıraktığınızda belirtiler geri geliyor.

Çikolata kisti hastalığında en son çare cerrahi operasyondur. Özellikle genç yaştaki kadınlara önerilmiyor. Ameliyatın amacı yumurtalıklardaki kistleri çıkarmak, hastalığa yol açan dokuların odaklarını ortadan kaldırmaktır. Cerrahi operasyonda laparoskopik (kapalı ameliyat) yöntem tercih ediliyor. Ameliyatta göbek deliğinden küçük bir kesi açılıyor. Laparoskop aletiyle bu kesiden içeri girilerek, kist dokusu kesilip çıkarılıyor.

Endometriozis belirtilerini kontrol altına almada beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri de etkilidir. Vücutta salgılanan östrojenin uterus iç yüzeyindeki endometriyal dokuyu kalınlaştırdığı bilinir. Öyleyse östrojen seviyesini düşük tutmak çikolata kisti belirtilerini minimuma indirmeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yaparak, kafein ve alkol alımını sınırlayarak ve vücut yağ oranını azaltarak östrojen seviyesinin düşmesini sağlamak mümkündür.

Çikolata kistinin geçmesi için ameliyat şart mıdır?

Çikolata kistinin tedavisinde ameliyat öncelikli tedavi yöntemi olarak uygulanmıyor. Bunun nedeni, yumurta rezervine olumsuz etkilerinin olması ve rahim ameliyatları sonucunda bir daha hamile kalma ihtimalinin bulunmamasıdır. Bunun için de genç yaşta kadınlara cerrahi işlem önerilmiyor.

Herhangi bir şikâyetiniz bulunmuyorsa, muayene sırasında bu hastalık tesadüfen tespit edilmişse, bir süre tıbbi takip altında kalmanız en doğrusu olacaktır. Ca125 değeriniz yüksek olduğunda veya kist büyüklüğünün 5 santimetreyi geçtiğinde ameliyat olmanız düşünülebilir.

Ameliyat öncesinde de yumurtalık kapasiteniz ultrason ve AMH ölçümüyle değerlendirilmelidir. Yumurtalık kapasiteniz düşük ve çocuğunuz yoksa mümkün olduğunca ameliyattan kaçınmalısınız.